«زیاد بن عمر جرجانی»

(قمری جرجانی) /قرن 4ه-.ق.

«ابوالقاسم زیاد بن عمر قمری جرجانی مازندرانی»، شاعر معاصر «قابوس بن وشمگیر» (366-403ه-.ق.) یکی از مداحان وی بود.

از شرح احوال او جز آنچه «عوفی» در «لباب الالباب» به اختصارتوصیف کرده، مطلب دیگری در دست نیست. فقط «تقی الدین اوحدی» در «تذکره ی عرفات العاشقین»، او را از شاعران قدیمی که «آل سامان» را درک کرده، معرفی نموده است.

منابع متاخر سخن آن دو را با تغییراتی تکرار کرده و هیچ تحقیق دیگری در اختیار قرار نداده اند.

شاید زیاد بن عمر جرجانی، «قمری» تخلّص می کرده است. منابع، به این مطلب تصریح نکرده اند. اما می توان حدس زد که نسبت «قمری» جز مفهوم تخلّص، معنای دیگری ندارد.

دیوانش نیز برجای نمانده است. اما نمونه اشعارش در تذکره ها موجود است. از این رو منابع مختلف برای او دیوان و یا اشعار را به عنوان اثر ثبت کرده اند.

آثار:

دیوان اشعار

بنا به توصیف تذکره نویسان قدیمی، اشعار زیاد بن عمر قمری، بسیار خوب و عالی بوده است.

نسخه های خطی:

تاکنون هیچ گزارشی از نسخه های خطی این اثر شناسایی نشده است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

منابع:

اثرآفرینان 4/355-356؛ تاریخ ادبی ایران (ادوارد براون) 1/662-678؛ تاریخ ادبیات در ایران، صفا 1/435-437؛ حواشی حدائق السحر 108؛ الذریعه 9/889؛ زندگی نامه شاعران ایران از آغاز تا عصر حاضر 49؛ شعرای مازندران و گرگان 240؛ فرهنگ سخنوران 748؛ گلزار جاویدان 1/46؛ لباب الالباب 2/19-20؛ لغت نامه ی دهخدا (ذیل قمری مازندرانی)؛ مجمع الفصحاء 3/1124-1125.

«سید زین العابدین حسینی استرابادی»

قرن ؟ه-.ق.

چند تن زین العابدین نام، استرآبادی و جرجانی وجود دارد. اما منابع تاریخی و شرح حال نگاری، هیچ توضیحی درباره ی تشخیص آنان از همدیگر در اختیار قرار نمی دهند. از این رو چاره ای جز معرفی هرکدام از آنها به طور جداگانه نبود.

این «زین العابدین استرآبادی» که گوهر «شب چراغ» را نوشته است، شاید روحانی و اهل دانش و تحقیق است. اما از دوران زندگانی وی خبری نداریم.

در فهرست نسخه های خطی عربی کتابخانه ی ملی جمهوری اسلامی «ایران»، نام او زین العابدین استرآبادی ثبت شده است.

چند فهرست دیگر مانند: «فهرست کتابخانه ی دانشکده ی الاهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران» و «فهرست کتابخانه ی ملی ملک تهران»، نام او را «سید زین العابدین حسینی» ثبت کرده اند.