مبحث سوّم: برخى از احكام مشترك بين مزارعه و مساقات‌

مزارعه و مساقات از عقدهايى هستند كه بر مبناى التزام دو طرف قرارداد پيريزى شدهاند. صاحب زمين و صاحب درخت از طرف مقابل تلاش و كوشش در زراعت و به ثمر رسانيدن مزرعه، جاليز و باغ را ميخواهد، او نيز در برابر تلاش خود از مالك ميخواهد كه پيش از شروع به كار تعهد نمايد كه بخشى از غلّه و يا ميوه از آنِ او باشد.

(مسأله 2218) در موردى كه التزام طرفين در كار نباشد، بلكه صاحب زمين بگويد: هر كس اين زمين مرا كشت كند، مثلًا نصف زراعت از آنِ او باشد. و طرف مقابل هيچ تعهد و التزامى نسپارد، اين جعاله است و ربطى به مزارعه ندارد. و همچنين است در مساقات.

(مسأله 2219) با توجه به اينكه مزارعه و مساقات از قراردادهاى مالى هستند، در آنها ايجاب و قبول شرط است، آنچنانكه در ديگر عقدها گفتيم. و بايد طرفين حق تصرّف در مال خود را داشته باشند. و به جهت خردسالى، ديوانگى، بردگى يا سفاهت از تصرّف مستقل محروم نباشند.

(مسأله 2220) مزارعه و مساقات از عقود لازمه هستند و بدون اقاله طرفين و يا فسخ كسى كه حقّ خيار فسخ داشته باشد، فسخ نمى شود.

(مسأله 2221) در هر موردى كه در اجاره خيار بود، در مزارعه و مساقات نيز، در همان مورد با همان ضوابط خيار ثابت ميشود.

(مسأله 2222) اگر كشاورز و باغبان از كار كردن امتناع كند، مالك‌