نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 540
تحقيق در كلام نفسى در
فصل پيش، معنا و پيدايش عقيده به «كلام نفسى» و ارتباط آن را با قديم بودن
قرآن روشن كرديم و اينك در اين فصل نيز مى خواهيم وجود چنين كلامى را
بررسى كنيم و در اين مورد مى گوييم: بديهى است كلام و سخنى كه از حروف
«تهجى» تشكيل مى شود جز يك امر حادث و پديده جديد بيش نيست و محال است كه
خداوند با چنين پديده جديد و حادث به طور ازلى و ذاتى متصف گردد ولى بحث و
اختلاف در وجود يك نوع ديگرى از كلام است كه واقعيت دفعى و غير تدريجى و
وجود معنوى و غير لفظى داشته و تمام اجزاى آن به صورت جمع و دفعتا در عالم
واقع، موجود باشد.
«اشاعره» وجود چنين كلامى را اثبات نموده و آن را «كلام نفسى» مى نامند و
مى گويند كه اين نوع كلام از صفات ذاتى پروردگار است و ديگر گويندگان نيز
با چنين كلامى متصف مى باشند ولى گروه ديگرى از مسلمانان- بر خلاف اشاعره
وجود چنين كلام را قبول ندارند و كلام را تنها به «كلام لفظى» منحصر مى
دانند و مى گويند، همان طوركه هر عملى، وابسته و منوط به فاعل آن عمل است
وجود و پيدايش كلام نيز وابسته به متكلم و گوينده آن است كه در موقع تكلم و
سخن گفتن تدريجا به وجود مى آيد.
به عقيده ما صحيح ترين و بهترين نظريه، همان نظريه دوم است كه به جز كلام «لفظى»، كلام ديگرى به نام «كلام نفسى» وجود ندارد.
به اين دليل كه: ما در محاورات و گفت وگوهاى روزمره خود جملاتى را كه به
كار مى بريم، مجموعا بيش از دو گونه نيست: جمله هاى خبرى، جمله هاى انشايى.
نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 540