بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) - الخوئي، السيد ابوالقاسم

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 531

و ثابت است زيرا احتمال مى رود كه راوى در نقل آن، اشتباه مرتكب شده باشد و از طرف ديگر عقل جايز و روا نمى داند كه به خاطر يك دليل ظنى و گفتارى كه احتمال خطا و اشتباه در آن مى رود، از يك مدرك قطعى و يقين آور دست برداشت.
پاسخ: گرچه صدور قرآن قطعى است و شك و ترديدى در آن نيست ولى مفهوم كلى عمومات قرآن و منظور بودن آن، قطعى نيست و اين كه عمل كردن به عمومات قرآن واجب مى باشد، به اين دليل است كه كليت و عموميت، در بعضى از آيات قرآن از ظاهر آن استفاده مى شود و روش هميشگى عقلا و عرف مردم هم هميشه بر اعتبار و حجت ظاهر كلام، جريان دارد و شارع نيز آنان را از اين روش معمول منع و جلوگيرى نكرده است.
ولى اين روش كه عقلا در موضوع حجيت ظواهر كلام دارند، به مواردى اختصاص دارد كه سخن و يا دليل ديگرى بر خلاف ظاهر آن كلام وجود نداشته باشد اگر يك علامت و دليل متصل و يا منفصلى بر خلاف آن در ميان باشد، در اين صورت بايد از آن ظاهر صرف نظر نمود و بر طبق همان دليل و يا علامت عمل كرد.
با اين حساب، اگر روايت و خبرى كه با دليل قطعى حجيّت و اعتبار آن ثابت شده است، بر خلاف عموميت ظاهر يك آيه به دست ما رسد، ناچاريم كه از عموميت و كليت آن آيه دست برداريم و مفهوم كلى و عام اين آيه را با آن خبر معتبر گرچه خبر واحد باشد، تخصيص بزنيم زيرا معناى حجيت و اعتبار خبر واحد اين است كه مضمون آن خبر از معصوم(ع) صادر گرديده است، گرچه اين صدور، تعبّدى و به عنوان تبعيت از گفتار شارع باشد نه حتما و واقعا.
مى توان اين مطلب را با بيان ديگر و به طور خلاصه چنين آورد كه: سند قرآن گرچه قطعى و مسلّم است ولى دلالت آن ظنى است و از نظر عقل هيچ اشكال و مانعى نيست كه از يك مفهوم و دلالت ظنى به خاطر يك دليل ظنى ديگرى كه حجيت و اعتبار آن با دلايل مسلّم و قطعى ثابت شده است، دست برداشته شود.
2- مى گويند: طبق مضمون روايات صحيح كه از معصومين(ع) به دست ما رسيده است، بايد روايات را به قرآن عرضه داشت، پايه اعتبار و صحت و سقمش را با همان قرآن سنجيد و هر روايتى كه مخالف قرآن است، آن را طرد كرد و نبايد چنين روايتى را پذيرفت زيرا سخنى برخلاف قرآن از معصوم(ع) صادر نمى گردد و سخن مخالف قرآن، قطعا گفتار معصوم(ع) نيست.
پاسخ: درست است كه هر گفتار و روايت مخالف قرآن، مردود است و نبايد مورد عمل قرار گيرد، ولى سخن اينجاست كه بايد معناى صحيح مخالفت را فهميد و ديد كه مخالفت چيست و

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 531

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست