نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 50
از ابن
مسعود و عثمان و أبىّ نقل شده است كه: «رسول خدا(ص) ده آيه از قرآن را به
اصحاب خود ياد مى داد و آنان از اين ده آيه فارغ نمى شدند تا اين كه مفاهيم
و معانى آن را به مورد عمل و اجرا بگذارند و رسول خدا(ص) ياد گرفتن قرآن
را توأم با عمل كردن به آن يك جا براى اصحاب خود تعليم مى نمود.[1]
امير مؤمنان(ع) روزى در ميان جمعى از جابر بن عبد اللّه انصارى ياد نمود و
او را به علم و معرفت توصيف كرد. مردى عرضه داشت: «يا امير المؤمنين! با آن
مقام علمى كه تو دارى، از دانش جابر توصيف مى كنى؟!» آن حضرت فرمود: «آرى
جابر به اين تعريف زيبنده است زيرا او تفسير اين آيه را مى داند[2] كه خداوند مى فرمايد:(إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرادُّكَ إِلى مَعادٍ.)[3]
درباره تدبر و تفكر در آيات قرآن، احاديث فراوانى وارد گرديده است. مجلسى
(ره) قسمت مهمى از اين احاديث را در بحار الانوار آورده است.[4]
ولى در اثبات لزوم آشنايى با معانى و حقايق قرآن به تتبع اخبار و احاديث
احتياج نيست زيرا قرآن كتابى است كه خداوند به عنوان برنامه زندگى براى بشر
نازل نموده است و بايد مردم در زندگى شان از آن پيروى كنند و در مسير
آخرتشان از نور و روشنايى آن بهره مند گردند و مسلم است كه به اين اهداف و
نتايج نمى توان رسيد جز از راه تدبر در قرآن و تفكر در معانى آن چنان كه
عقل انسانى نيز گواه و مؤيّد اين حقيقت است آيات و احاديثى هم كه در اين
زمينه وارد شده، در واقع از سنخ اوامر ارشادى مى باشد كه آدمى را به همان
واقعيت عقلى و امر فطرى هدايت و راهنمايى مى كند.
زهرى نيز اين حقيقت را از امام سجاد(ع) چنين نقل مى كند كه فرمود: «هريك از
آيات قرآن گنجينه و خزينه اى است كه در برابر تو قرار گرفته است و هر
گنجينه كه به روى تو بازگردد، لازم است بر آن چه در ميان آن گنجينه قرار
دارد، به دقت نگاه و وارسى كنى.»[5] [1] تفسير قرطبى، 1/ 39. [2] همان، 1/ 26. [3] آن كس كه قرآن را بر تو فروفرستاده است به وعده گاهت بازخواهدگردانيد، قصص/ 85. [4] طبع جديد، صفحات 89، 90. [5] «آيات القرآن خزائن فكلّما فتحت خزينة ينبغى لك ان تنظر ما فيها»: اصول كافى، ج 2، كتاب فضيلت قرآن.
نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 50