بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) - الخوئي، السيد ابوالقاسم

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 383

(فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ.)[1] مشركين را در هر كجا يافتيد، به قتلشان برسانيد.
ولى اين آيه نمى تواند ناسخ آيه مورد بحث باشد، زيرا آيه اول يك حكم «خاص» و مشخصى را بيان مى كند، جنگ در مسجد الحرام، حرام است ولى آيه دوم كليت و «عموميت» دارد و مى گويد: در هر كجا كه مشركين را يافتيد، آنان را بكشيد. بديهى است كه حكم «عام» نه تنها نمى تواند حكم «خاص» را نسخ كند بلكه حكم خاص، مفسّر و بيان كننده حكم عام مى باشد و نسبت به آن استثنا و تبصره تلقى مى شود.
بنابراين، معناى مجموع اين دو آيه چنين خواهد بود: با مشركين در همه جا بجنگيد و آن ها را در هر كجا يافتيد، بكشيد جز در «مسجد الحرام» كه عظمت و احترام آنجا بايد رعايت شود مگر اين كه آنان در مسجد الحرام با شما بجنگند، در اين صورت جايز خواهد بود كه شما نيز در همان جا با آنان بجنگيد.
با اين توضيح كه در معناى دو آيه گفته شد، در ميان آن ها نسخى امكان پذير و متصور نيست و منافاتى در ميان مفهوم آن دو وجود ندارد تا يكى ناسخ ديگرى باشد.
گاهى ممكن است در نسخ اين آيه، به آن روايتى استناد كنند كه مى گويد رسول خدا(ص) به قتل ابن خطل فرمان داد در حالتى كه وى به پرده كعبه آويخته بود ولى اين روايت هم نمى تواند نسخ در آيه شريفه را اثبات كند زيرا:
اولا: اين روايت خبر واحدى بيش نيست كه نمى تواند ناسخ آيه قرآن گردد.
و ثانيا: اين روايت دلالت بر نسخ ندارد زيرا خود اهل سنت به طريق صحيح از پيامبر(ص) نقل نموده اند كه او مى گفت: دستور قتل در مسجد الحرام پيش از من بر كسى جايز نبود و براى من هم تنها يك ساعت در روز «فتح» اجازه داده شد.[2]
بنابراين، خود اين روايت تصريح مى كند كه اين عمل از مختصات رسول خدا(ص) بوده است، پس هيچ دليل و علتى بر نسخ آيه مورد بحث وجود ندارد مگر پيروى نمودن از فتواى عده اى از فقها، در صورتى كه خود آيه حجت و دليلى است بر عليه آنان و ما موظفيم بر گفتار قرآن بينديشيم نه گفتار اين و آن.

[1] توبه/ 5.
[2] فتح القدير شوكانى، 1/ 168.

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 383

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست