395. مزار سيد على‌اصغر بن محمد حنفيه‌

اين زيارتگاه تاريخى، در محله جامع كبير، وسط شهر موصل واقع شده و از بناهاى بدرالدين لؤلؤ اتابكى است. در سال 731 ه. ق، ساختمان زيارتگاه، بازسازى شد و به مدرسه نظاميه موصل، ملحق گشت.[1369]

اصل بنا، از آثار تاريخى موصل به شمار مى‌آيد و شالوده آن، از سنگ و ساروج ساخته شده است. اتاق مرقد، به شكل شش ضلعى است و بالاى آن، گنبد عرقچين بلندى قرار دارد كه با كاشى سبزرنگ، نقاشى شده است. دو طرف اتاق مرقد، دو شبستان يا اتاق ديگر، ملحق گشته كه با درى، به هسته مركزى بنا، متصل مى‌شود.

شهرت محلى بقعه، حكايت از آن دارد كه شخص مدفون در آن، فرزند بلافصل محمد بن حنفية بن امام اميرمؤمنان على (ع)، با نام على اصغر است. حتى كتيبه‌اى قديمى، با همين عنوان، ابتداى ورودى بنا، وجود دارد.

عبيدلى نسابه، براى محمد حنفيه، شش فرزند به اين نام‌ها، قائل شده است: جعفر، على، عون، ابراهيم ملقب به شعر، قاسم و ابوهاشم عبدالله.[1370] اما ابوالحسن عمرى نسابه، تعداد فرزندان محمد حنفيه را 24 تن به اين نام‌ها، برشمرده است: 1. بريكه؛ 2. ام سلمه؛ 3. حماده؛ 4. عليّه؛ 5. اسماء؛ 6. ام القاسم؛ 7. جمانه؛ 8. ام ابيها؛ 9. رقيه؛ 10. ريطه؛ 11. حسن؛ 12. جعفر اكبر؛ 13. على اكبر؛ 14. على (كه گويا ملقب به اصغر بود)؛ 15. عبدالرحمان؛ 16. طالب؛ 17. عون الاكبر؛ 18. عون؛ 19. عبدالله اكبر؛ 20. عبدالله؛ 21. حمزه؛ 22. ابراهيم؛ 23. قاسم؛ 24. جعفر اصغر.

سپس او اضافه مى‌كند كه عبدالله اصغر، عون اصغر، طالب، عبدالرحمان و على اصغر، بدون فرزند، از دنيا رفته‌اند.[1371] امام فخر رازى، على اصغر را جزء سيزده فرزند پسر

[1369] . دليل العتبات و المراقد فى العراق، ص 198.

[1370] . تهذيب الانساب، ص 265.

[1371] . المجدى، ص 428.