393. مزار امامزاده محسن‌

اين زيارتگاه، در شمال بافت تاريخى موصل قرار دارد و در اصل، مدرسه‌اى تاريخى به نام مدرسه نوريه، بوده است كه به دستور امير نورالدين ارسلان‌شاه بن عزالدين مسعود (حكومت: 589- 607 ه. ق)، به منظور تدريس فقه مذهب شافعى، تأسيس شد.[1363] سپس بدرالدين لؤلؤ، كنار آن زيارتگاهى بنا كرد كه امروزه، در زيرزمين بنا قرار دارد و در آن، قبرى منسوب به يكى از فرزندان ائمه (عليهم السلام)، به نام محسن، وجود دارد. اما در منابع، درباره اينكه فرزند كدام امام است، اختلاف‌نظر وجود دارد.

امروزه اين مزار، به محسن بن امام حسين (ع)، منسوب است؛ در حالى‌كه در گذشته، ياسين الخطيب در «منية الادباء» و محمد امين الخطيب در «منهل الاولياء»، او را فرزند امام حسن مجتبى (ع) دانسته‌اند. نويسنده «الانتصار للاولياء» نيز آن را به محسن بن على (ع)، منسوب نموده است.[1364]

394. مزار سيد عبدالرحمان حسنى‌

اين بناى تاريخى، در محله «شفاء»، نزديك پنجمين پل شهر موصل واقع شده و به مشهد ابن الحسن (ع)، مشهور است.[1365] ساختمان بقعه از بناهاى دوره بدرالدين لؤلؤ است كه در سال 646 ه. ق، ساخته شده است. كتيبه‌اى بر ديوار رواق بقعه وجود دارد كه به اين تاريخ، اشاره نموده است. بقعه، داراى صحن، قبرستان تاريخى، گنبد، رواق و ضريح است.

قبل از وارد شدن به اتاق مرقد، يك رواق گنبددار مربع شكل، به ابعاد چهار متر، واقع شده كه ورودى آنجا به حساب مى‌آيد. پس از عبور از اين فضا، از درِ كوچكى كه با سنگ مرمر تزيين شده و آيات قرآنى و ادعيه بر آن كنده‌كارى شده است، به اتاق مرقد مى‌رسيم. اين اتاق، به‌صورت برج بلند مربع‌شكل، ساخته شده و هريك از اضلاع آن،

[1363] .« الاكتشافات الاثرية الجديدة لأقدم المساجد الاسلامية في مدينة الموصل»، اكرم محمد يحيى، صص 156 و 166.

[1364] . منية الادباء فى تاريخ الموصل الحدباء، ص 108.

[1365] . القباب المخروطيه فى العراق، ص 63.