نام کتاب : زيارتگاههاى عراق (معرفى زيارتگاه هاى مشهور در كشور عراق) نویسنده : فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی جلد : 1 صفحه : 72
گفتار دوم: زيارتگاههاى شهر نجف
6. مسجد حنانه
اين مسجد در شرق شهر نجف، نزديك مرقد كميل بن زياد قرار دارد و از مساجد تاريخى نجف، به شمار مىآيد. درباره علت نامگذارى اين مسجد، چند قول وجود دارد:
...
الف)
برخى معتقدند هنگام عبور كاروان اسراى اهلبيت (عليهم السلام)، سرهاى بريده امام
حسين (ع) و يارانش را در اين محل بر زمين گذاشتند و از زمين، ناله و شيونى برخاست.
از اينرو اين محل، به حنانه معروف شد.[122]
ب)
براساس قول ديگر[123]، در اين
محل، ميل يا ستونى وجود داشته است كه به گفته «ابن شهرآشوب»، هنگام عبور جنازه
مطهر اميرمؤمنان (ع) از كوفه به نجف، به نشانه تأسف و ناراحتى، كج شد.[124]
ج)
برخى نيز معتقدند كه كلمه حنانه، از نام يك دير مسيحى به نام «حنّا» (از ديرهاى
قديمى منطقه حيره)، گرفته شده كه پيشتر در محل مسجد، وجود داشته است و مىتواند
بر ميل يا ستونى منطبق باشد كه در روايت امام صادق (ع)، به آن اشاره شده است.[125]
امروزه در اين مسجد، ضريحى منسوب به سر امام حسين (ع) وجود دارد كه به قولى، محل دفن سر شريف آن حضرت (ع) به شمار مىآيد.
[122] . مراقد المعارف، محمدحسين حرزالدين، ج 2، ص 221.
[123] . ماضى النجف وحاضرها، ج 1، ص 100؛ العتبات المقدسة
في الكوفة، محمدسعيد الطريحى، ص 147.
[124] . مناقب آل ابىطالب، ابنشهر آشوب، ج 2، ص 387؛ و
به نقل از وى در منابع متأخر، از جمله: فرحة الغري في تعيين قبر اميرالمؤمنين على(
ع)، صص 238 و 239. در اين روايت، از ستون يا ميل مورد نظر به نام« قائم مائل»، ياد
شده است.