عظماؤها، صاحب مدارسها، وجماع شاردها وآنسها ممن سارت اخباره وعُرفت له اشعاره وحمدت في ذات الله مآثره وآثاره، الى تواليفه في الدين وتصانيفه في احكام المسلمين مما يشهد انه فرع تلك الاصول ومن اهل ذلك البيت الجليل.

شاگردان مشهور سيد مرتضى، عبارت‌اند از: شيخ طوسى، سلار ديلمى، ابوالصلاح حلبى و ابن برّاج طرابلسى. از ديگر شاگردان و كسانى كه از وى روايت كرده‌اند، مى‌توان از شخصيت‌هاى زير ياد كرد: ابويعلى محمد بن حسن بن حمزه جعفرى، عمادالدين ابوالصمصام ذوالفقار بن محمد مروزى، نجيب‌الدين حسن بن محمد موسوى، تقى بن ابى‌طاهر نقيب رازى، ابوالفتح محمد بن على كراجكى، ابوالحسن سليمان صهرشتى، محمد بن محمد بصروى، جعفر بن محمد دوريستى، ثابت بن عبدالله تبانى، احمد بن حسن نيشابورى و عبدالرحمان بن احمد بن حسين ملقب به مفيد دوم.[928]

...

سيد مرتضى، آثار مهم و ارزشمندى از خود، به‌جاى گذاشته است كه از آن جمله، مى‌توان به تأليفات و رساله‌هاى زير اشاره كرد: الامالى، الشافى (در امامت)، المختصر (در اصول فقه)، الذخيره (در اصول فقه)، جمل العلم والعمل، الغرر والدرر و التنزيه في عصمة الانبياء.[929] همچنين او شعر مى‌سرود و داراى ديوان شعر بود. ابن‌خلكان به نقل از ابن بسام اندلسى، نمونه‌هايى از اشعار وى را آورده است.[930]

براساس منابع تاريخى معتبر، سيد مرتضى در روز يكشنبه، 25 ربيع‌الاول سال 436 ه. ق، در بغداد درگذشت و در خانه‌اش، به خاك سپرده شد.[931] اما ابن‌عنبه، نسب‌شناس مشهور، همان‌گونه كه درباره سيد رضى ادعا نموده، درباره سيد مرتضى نيز گفته است كه تابوت او پس از دفن اوليه در بغداد، به حرم امام حسين (ع) انتقال يافت و نزد پدر و برادرش‌

[928] . روضات الجنات، ج 4، ص 289.

[929] . همان، ص 291.

[930] . وفيات الاعيان، ج 3، ص 314.

[931] . تاريخ بغداد، ج 13، ص 345؛ وفيات الاعيان، ج 3، ص 316.