نام کتاب : زيارتگاههاى عراق (معرفى زيارتگاه هاى مشهور در كشور عراق) نویسنده : فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی جلد : 1 صفحه : 278
1934 تا 1938 م، اداره آثار
عراق، كار شناسايى و از دل خاك بيرون آوردن قلعه و بخشهاى مختلف آن را انجام داد.
در سالهاى 1960، 1974 و 1981 م نيز بخشهاى مختلف آن بازسازى گرديد.[770]
ساختمان كاخ اخيضر، بهطور عمده، با گچ و سنگ كلسيت، و گنبدها و سقف اتاقهاى آن از آجر ساخته شده است. حصار عظيمى به شكل مربع و به طول هر ضلع 170 متر، گرداگرد بنا را فراگرفته است. ارتفاع حصار، 21 متر و عرض آن، چهار متر است كه در چهار گوشه آن، برجهاى دفاعى دايرهاى، به قطر 10/ 5 متر وجود دارد. در هريك از اضلاع چهارگانه بنا نيز ده برج نيمدايره به قطر 10/ 3 متر، ساخته شده است. ميان هرضلع، دروازهاى وجود دارد كه راهرويى آن را به محوطه داخلى كاخ متصل مىسازد. دروازه شمالى كه دروازه اصلى كاخ است، 90/ 15 متر ارتفاع و 12/ 5 متر عرض دارد.
داخل حصار، كاخ دو طبقهاى وجود دارد كه سالنها، انبارها و بخشهاى ديگرى را دربردارد. ساختمان كاخ، مستطيلى است به طول 112 متر (شمالى- جنوبى) و عرض 82 متر (شرقى- غربى). ضلع شمالى كاخ در موازات ضلع شمالى حصار قرار دارد و ميان آنها، راهرويى فاصله انداخته است. اضلاع و زواياى چهارگانه ديوارهاى بيرونى كاخ نيز، بهجز ضلع شمالى آن، داراى برجهايى است.
وسط كاخ، ساختمان مستقلى وجود دارد كه با راهروهايى، از ساير بخشهاى بنا جدا مىشود. وسط اين ساختمان، حياط مستطيل شكلى، به طول 70/ 32 و عرض 27 متر، قرار دارد كه سه ضلع شمالى، شرقى و غربى حياط با طاقها و محرابهاى تزيينى، آراسته شده است. در ضلع جنوبى آن نيز ايوانى به ابعاد 6* 74/ 10 متر قرار دارد كه دو طرف ايوان و هريك از اضلاع آن، ورودىهايى وجود دارد. اين ورودىها، به اتاقها و سالنهايى باز مىشود كه به نظر مىرسد بخش پذيرايى و تشريفات كاخ بوده است.
[770] . الموسوعة التاريخية الجغرافية، ج 12، ص 218.
نام کتاب : زيارتگاههاى عراق (معرفى زيارتگاه هاى مشهور در كشور عراق) نویسنده : فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی جلد : 1 صفحه : 278