پيامبر (ص) مى‌رسد. او در سال 1239 ه. ق در روستاى «شوند» درگزين، از توابع همدان به دنيا آمد. دروس ابتدايى خود را نزد استادان منطقه خود فراگرفت. سپس براى ادامه تحصيلات به تهران رفت و دروس مقدماتى حوزه را نزد شيخ عبدالحسين طهرانى (شيخ العراقين) آموخت.

پس از چندى، به سبزوار رفت و با حضور در مكتب فيلسوف بزرگ ملاهادى سبزوارى، نزد ايشان تعليم حكمت را آغاز كرد. سپس به نجف مهاجرت كرد و به حلقه دروس فقه و اصول شيخ مرتضى انصارى پيوست. او افزون‌بر تحصيل فقه و اصول و ساير علوم دينى، به تهذيب نفس و كسب كمالات معنوى پرداخت و در درس آقا سيد على شوشترى كه از بزرگ‌ترين اساتيد اخلاق و عرفان در زمان خود بود، شركت نمود.

سپس به توصيه ايشان، به برگزارى دروس اخلاق و عرفان و معارف توحيدى و الهى و تربيت شاگردان مستعد پرداخت. در حوزه درس آخوند همدانى كه حدود سى سال دوام يافت، بسيارى از علماى عارف و وارسته، پرورش يافتند كه از آن جمله، مى‌توان از شخصيت‌هاى زير ياد كرد: آقا شيخ محمد بهارى همدانى (متوفاى 1325 ه. ق)، ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى (متوفاى 1343 ه. ق)، سيد احمد كربلايى طهرانى (متوفاى 1332 ه. ق)، سيد محمد سعيد حبوبى و سيد جمال‌الدين اسدآبادى.[575]

سرانجام آخوند ملا حسينقلى همدانى، در تاريخ 28 شعبان 1311 ه. ق در كربلا از دنيا رفت و پيكرش را در يكى از حجره‌هاى صحن آستان حسينى به خاك سپردند.[576] قبر ايشان، امروزه نزديك باب‌الزينبيه، در ضلع غربى صحن قرار دارد و محل آن، با يك لوح از سنگ مرمر كه بر ديوار حد فاصل ميان دو حجره صحن، نصب شده، مشخص گرديده است.

[575] . گلشن ابرار، ج 3، صص 160 و 164.

[576] . همان، ص 173.