ساختمان بقعه، داراى ايوان ورودى است كه به يك رواق كوچك متصل مى‌شود و سپس با درى، به اتاق مرقد راه مى‌يابد كه به شكل مربع و به‌صورت برج بلند، ساخته شده و بالاى آن، يك گنبد هرمى مضلع، به ارتفاع ده متر از سطح زمين، واقع شده است. زيارتگاه، داراى صحن بزرگ و چندين درخت است كه فضاى مناسبى را براى اقامت زائران، پديد آورده است.

«سيد ذاكرالدين اعرجى»، از سادات حسينى است و چنان‌كه از نامش پيداست، از نسل عبيدالله الاعرج بن حسين الاصغر بن امام على بن الحسين السجاد (ع) است. اما نسب دقيق او، به دست نيامده است.[1447]

زيارتگاه‌هاى شهر تلعفر

تلعفر، از شهرهاى قديمى استان نينوا مى‌باشد. گويند نام آن در اصل، «تل اعفر» يا «تل يعفر» بوده‌[1448] كه به مرور زمان، به «تلعفر»، تحريف شده است. ياقوت حموى در وصف آن مى‌گويد: «نام قلعه و ربضى است بسيار مستحكم، ميان سنجار و موصل، روى كوه منفردى ميان دشتى كه در آن، رودخانه‌اى جارى است».[1449]

زيارتگاه‌هاى مهم منطقه تلعفر

422. مزار آر محمود

اين زيارتگاه كه در گويش اهالى منطقه «آر ماموط» تلفّظ مى‌شود، مدفن يكى از اولياى محلى و مشايخ صوفيه، به نام محمود بن اوركان بن محمد است كه نسب وى به امام موسى كاظم (ع) مى‌رسد و در سال 1324 ه. ق، از دنيا رفته است. اهالى براى وى، كراماتى نقل مى‌كنند و به مزار او متوسل مى‌شوند و از آن، حاجت مى‌طلبند.[1450]

[1447] . معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص 408؛ دليل العتبات و المراقد فى العراق، ص 198.

[1448] . از جمله، ر. ك: معجم البلدان، ج 2، ص 39.

[1449] . همان.

[1450] .« المراقد والمشاهد الدينية فى تلعفر»،http ://www .majalisna .com