ساختمان‌هاى مسكونى، دور آن را احاطه كرده است. اصل بنا را متعلق به قرن پنجم هجرى مى‌دانند. چنين مشهور است كه صاحب مرقد، در دوره سلجوقيان مى‌زيسته و نخستين بنا روى قبر او، به امر شاهان سلجوقى بوده است.

بناى قبلى را وزارت اوقاف عراق خراب كرد و بر همان اسلوب، در نيمه دهه هشتاد قرن بيستم ميلادى، آن را ساخت كه شامل مسجد، گنبدخانه و حرم است. گنبد بنا، مخروطى در پنج طبقه است و شامل مقرنس‌هاى سينه كفترى است و بالاى آن، ستاره هشت‌پر، تزيين شده است.

برخى نسب سيد نجم الدين را با دوازاده واسطه، به امام هفتم (ع) منتهى مى‌دانند و مى‌گويند او در دوران سلجوقيان، ساكن حديثه مى‌شود و آل شويخ در حديثه و برخى از اهل «راوه» از نسل اويند.

«استاد حامد صالح راوى» مى‌گويد كه جدش و سادات راوى، از نسل احمد امان‌الله، فرزند سيد هاشم نجم‌الدين بن على بن محمد بن ابراهيم بن نجم‌الدين احمد سبط سيد احمد رفاعى كبير، از دخترش فاطمه‌اند و اين نجم‌الدين احمد، در اين مكان مدفون است. براساس اين اختلافات، مؤلف كتاب «تاريخ الحديثه»، مى‌نويسد كه نسب صاحب مرقد به اختلاف زياد، ذكر شده است و نمى‌توان اطمينان كامل حاصل نمود. اما درباره انتساب اين مكان، به يكى از سادات رفاعى، شكى نيست؛ زيرا حديثه در گذشته، محل تردد و سكونت اين خاندان، بوده است.

قبر سيد معروف آل سيد طه رفاعى حسينى، نايب شهر حديثه و آلوس، متوفاى 1315 ه. ق، در جهت قبله، جنوب قبر شيخ نجم‌الدين واقع شده است.[55]

192. مزار شيخ حديد

اين زيارتگاه در پنج كيلومترى شمال غرب شهر حديثه، از توابع استان انبار، واقع شده و به «عجان حديد»، مشهور است.

[55] . معجم المراقد و المزارات فى العراق، صص 390 و 391.