از شخصيت‌هاى مشهورى كه از اربل برخاسته‌اند، از ميان علماى بزرگ شيعه، مى‌توان از ابوالحسن على بن عيسى اربلى (متوفاى 693 ه. ق)، صاحب كتاب گرانقدر كشف الغمة في معرفة الائمه، در تاريخ و احوال چهارده معصوم (عليهم السلام) و از ميان بزرگان اهل سنت، مى‌توان از احمد بن محمد بن ابراهيم، معروف به ابن خَلَّكان (متوفاى 681 ه. ق)، صاحب كتاب تاريخى مهم «وفيات الاعيان»، ياد نمود.

مهم‌ترين آثار تاريخى مهم اربيل كه تا به امروز باقى مانده است، عبارت‌اند از:[3]

- قلعه اربيل: روى تپه‌اى ميان شهر اربيل قرار دارد و از وسيع‌ترين قلعه‌هاى درون شهرى در جهان، به شمار مى‌آيد. در محوطه داخلى آن، خانه‌هايى مسكونى وجود دارد كه در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم، ساخته شده است. اما برج‌ها و حصار بيرونى قلعه، به خوبى حفظ شده و سالم، باقى مانده است.

- مناره مظفريه: مناره مسجدى است كه به دستور امير مظفرالدين كوكبورى (549- 630 ه. ق)، حاكم اربيل در دوره ايوبى، ساخته شده است. اما امروزه اين مسجد، از بين رفته و تنها مناره آن، باقى مانده است.

زيارتگاه‌هاى مهم شهر اربيل، عبارت‌اند از:

185. مسجد پنجه امام على (ع)

در مركز شهر اربيل، مسجدى به نام مسجد پنجه، وجود دارد كه داخل آن، اثر پنجه يا كف دست منسوب به اميرمؤمنان على (ع) بر سنگ وجود دارد. در گذشته اين مسجد، از زيارتگاه‌هاى مهم شهر اربيل بوده و ابن‌مستوفى در تاريخ خود، با عنوان «مشهد الكف» از آن ياد كرده‌[4] و اشاره نموده است كه يكى از رجال اربل، به نام ابوالحسن على بن اسماعيل بغدادى اربلى (559- 618 ه. ق)، در قبرستان مجاور اين زيارتگاه، به خاك سپرده شده است.[5]

[3] . الموسوعة التاريخية الجغرافية، ج 12، ص 198.

[4] . تاريخ اربل، ج 1، صص 223 و 264.

[5] . همان، ص 213.