رفته بود، در سال 1287 ه. ق، به آستان كاظمين (عليهما السلام) هديه كرد. اما پس از تكميل پايه آن در زمان طرح توسعه صحن، در سال 1301 ه. ق، بالاى ايوان ورودى ضلع شرقى نصب شد. ساعت دوم را نيز حاج محمد مهدى بوشهرى، در سال 1303 ه. ق هديه كرد كه از ساعت اول، بزرگ‌تر بود و روى ورودى جنوبى، نصب گرديد.[830]

همچنين اطراف هريك از سه ضلع صحن، بيست حجره و در ضلع شمالى آن، ده حجره، وجود دارد. بدين ترتيب، هفتاد حجره با ايوانچه‌هايى، صحن را احاطه كرده است. در گذشته، اين حجره‌ها به عنوان مدرسه علميه و محل سكونت طلبه‌ها بود. اما بعدها به مقبره‌هاى خانوادگى، تبديل شد.

گرداگرد صحن، تا ديوار مسجد صفوى، كتيبه‌اى كمربندى به خط ثلث، روى كاشى‌هاى لاجوردى، به عرض نيم متر وجود دارد كه حاوى تعدادى از سوره‌هاى قرآن، از جمله سوره جمعه، فتح، دهر، الضحى و غاشيه است. نام كاتب آن، نصرالله مشهدى و تاريخ آن، سال 1298 ه. ق، ثبت شده است.

ب) حرم و گنبدخانه‌ها

حرم مطهر، شامل روضه منوره (گنبدخانه)، رواق‌هاى اطراف آن، ايوان‌ها و دكه‌هايى است كه از سمت شمال، به مسجد دوره صفوى متصل است و صحن آستان نيز سه سمت شرقى، غربى و جنوبى آن را احاطه كرده است.

قبور مطهر دو امام هفتم و نهم (عليهما السلام)، ميان روضه منوره قرار دارد و روى آن، ضريح بزرگى نصب شده است. طول ضريح، 76/ 6، عرض آن، 17/ 5 و ارتفاع آن، 5/ 3 متر است. درِ ورودى ضريح، وسط ضلع شرقى آن قرار دارد و در فاصله بين دو صندوق قبر، باز مى‌شود. قبر شريف امام كاظم (ع) در قسمت جنوبى داخل ضريح و قبر امام جواد (ع) در قسمت شمالى داخل ضريح، قرار دارد.

[830] . تاريخ حرم كاظمين( عليهما السلام)، ص 108.