گاهى از همين حرفها مى‌زنيم، و آنكه اهل داد و ستد است تا تعطيل قوا مى‌شود، آن هم وارد مقوله خود مى‌شود، و همين طور هر چيزى كه انسان در ظاهر ملكه آن را پيدا كرده، تا قوا تعطيل مى‌شود در آن قسمت فعاليت پيدا مى‌كند.

اگر شيخ انصارى‌ [1] در خواب هم باشد، خواب نمى‌بيند كه دزدى مى‌كند، و اگر كسى در خواب هم غيبت كند او جلويش را مى‌گيرد، محال است كه حضرت امير عليه السلام خواب چرند و پرند ببيند، چرا؟ چون تا اين درِ قلب يعنى درِ توجه به عالم طبيعت بسته شد آن درِ ملكه‌اى و عالم برزخى باز مى‌شود، همان درى كه با خروج نفس از دهان باز مى‌شود و لوح نفس هر چه ملكات دارد شروع به فعاليت و بروز مى‌كند؛ به نحوى كه ملكه است و در آنجا ديگر نمى‌شود جلويش را گرفت، اگر در لوح نفس، خدا و علم به خدا با قلم عقل ثبت و ملكه شده باشد مؤمن است و ياد خدا و حظّ از اين ملكه را دارد و اگر در اين قلب چيزى از خدا ملكه نشده باشد در آن عالم هم نخواهد بود.

لذا انبيا براى آن روز از اول كوشيدند تا عقايد الهيه جزء حقيقت انسان در همه مراتب شود؛ لذا انبيا حتى در مجلس عقد پدر و مادر حاضر مى‌شوند و مى‌كوشند تا علم و ايمان به خدا جزء حقيقت طفل گردد و در هيچ حالى و در هيچ فعلى، از انسان دست بردار نيستند، اين طور نيست كه فقط ظهر با بقال كار داشته باشند كه بيايد و نمازش را بخواند، بلكه در آن حال هم كه پشت ترازو ايستاده است، انبيا رهايش ننموده‌اند، و در هر حالى و در هر فعلى و لو فعل مباح هم باشد، انبيا با انسان كار

[1] شيخ مرتضى بن محمد امين انصارى شوشترى، خاتم فقها و مجتهدين و باعث مباهات شيعه است، علماى متأخر به فهم كلام او افتخار كرده‌اند و در عصر خويش سرآمد علماى اماميه و در پارسايى و دورى از زخارف دنيوى بى‌مانند بود. حوزه‌هاى علميه سالهاى سال است كه خوشه‌چين خرمن پر فيض او بوده و هستند. از تأليفات گرانقدر ايشان كتاب فرائد الاصول، كتاب المكاسب و كتاب الطهارة را مى‌توان نام برد.

وى به سال 1214 ق. در دزفول متولد و به سال 1281 ق. در نجف اشرف رحلت فرمود و در جوار مولاى متقيان عليه السلام به خاك سپرده شد.