7 مال حلال مخلوط به حرام‌

مسأله 1 اگر مال حلال با مال حرام مخلوط باشد كه انسان نتواند آنها را از يكديگر جدا كند و صاحب مال حرام و مقدار آن هيچ كدام معلوم نباشد، بايد خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس بقيه مال بر او حلال مى‌شود.

مسأله 2 اگر مقدار حرام معلوم باشد و صاحبش را هم مى‌شناسد، بايد مال را به صاحبش رد نمايد.

مسأله 3 اگر صاحب مال را در ميان چند نفر به نحو اجمال بداند، احتياط آن است كه همه آن چند نفر را از خود راضى كند به هر طريقى كه ممكن باشد.

مسأله 4 اگر جلب رضايت همه ممكن نباشد، پس در اين صورت استخراج مى‌كند صاحب مال را با قرعه، بنا بر اقوى.

مسأله 5 اگر صاحب مال را به نحو اجمال هم نداند و يا در ميان عدد غير محصور باشد حتى به مظنه هم نتواند تشخيص دهد، بايد صدقه بدهد مال را با اذن حاكم شرع على الاحوط.

مسأله 6 مصرف اين خمس مثل مصرف ساير خمسها است، بنا بر اصح.

مسأله 7 اگر بداند مقدار حرام زيادتر از خمس است ولى مقدار آن را نداند، ظاهر اين است كه بقيه حلال مى‌شود، لكن احوط آن است كه بعد از دادن خمس با حاكم شرع مصالحه نمايد تا يقين كند به فراغ ذمه.

مسأله 8 اگر بعد از دادن خمس، صاحب مال حرام پيدا شود، بايد غرامت آن را بكشد بنا بر احوط، و اگر بعد از دادن خمس معلوم شود كه مقدار حرام كمتر از خمس بوده زياده را نمى‌تواند برگرداند، و اگر معلوم شود كه مقدار حرام زيادتر بوده، مقدار تفاوت را صدقه مى‌دهد بنا بر احوط، اگر چه اقوى عدم وجوب آن است اگر بداند زياده را، لكن نداند مقدار آن را.