س 15- مفاد رساله توضيح المسائل حضرت آيتاللهى در مورد كسى كه در نماز جماعت پشت ستون ايستاده باشد اين است كه اگر از جلو اتصال نداشته باشد نمازش اشكال دارد، آيا در صورتى كه از يكى از دو طرف اتصال داشته باشد و صف جلو را هم ببيند باز هم نمازش اشكال دارد؟
ج اشكال ندارد.
س 16- در حال تجافى [1] در نماز جماعت آيا مأموم مىتواند ساكت بنشيند و يا بايد تشهد يا تسبيح را به نحو واجب تخييرى بگويد؟ و همچنين اگر تجافى را عمداً يا جهلًا يا سهواً ترك كند به نماز يا جماعتش ضرر وارد مىآيد يا نه؟
ج ذكر و تسبيح لازم نيست ولى احوط آن است كه تجافى كند و اگر نكرد جماعتش يا نمازش باطل نمىشود.
س 17- در سابق اجازه نمىفرموديد كه نماز عيدين (فطر و قربان) به جماعت خوانده شود اخيرا شنيده شده كه اجازه فرمودهايد، آيا صحيح است؟
ج احتياط واجب آن است كه آن را به جماعت نخوانند مگر به قصد رجاء بلى اگر فقيه عادل يا مأذون از قبل او آن را اقامه كند جماعت خواندن با او مانعى ندارد.
احكام نماز و روزه مسافر
س 18- كسانى كه در طياره يا قطار شغل قهوهچى دارند و گاه بگاه هم در وطن خود ده روز و بيشتر مىمانند تكليف نماز و روزه آنان چگونه است؟
ج اگر از كارگران قطار و طياره محسوب مىشود نماز او تمام و روزه بر او واجب است ولى اگر ده روز در وطن يا در غير وطن توقف نمايند، در سفر اول بعد از آن ده روز حكم مسافر دارند.
س 19- كسى كه در سال دو يا سه سفر مىرود كه هر كدام سه يا چهار ماه طول مىكشد و بقيه سال را در وطن است تكليفش نسبت به نماز و روزه چگونه است؟
[1] تجافى: يعنى هنگامى كه امام جماعت تشهد مىخواند مأموم دستهايش را زمين گذاشته و زانوهارا بلند نموده به صورت نيمخيز بنشيند.