مسأله 1727- اگر انسان مرضى دارد كه زياد تشنه مى‌شود و نمى‌تواند تشنگى را تحمل كند، يا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و احتياط واجب آن است كه بيشتر از مقدارى كه ناچار است آب نياشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، بنابر احتياط واجب بايد روزه‌هايى را كه نگرفته قضا نمايد.

مسأله 1728- زنى كه زاييدن او نزديك است و روزه براى حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يك مد طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد، و نيز اگر روزه براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بنابر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه‌هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد.

مسأله 1729- زنى كه بچه شير مى‌دهد و شير او كم است چه مادر بچه، يا دايه او باشد، يا بى‌اجرت شير دهد، اگر روزه براى بچه‌اى كه شير مى‌دهد ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يك مد طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد، و نيز اگر براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بنابر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه‌هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد، ولى اگر كسى پيدا شود كه بى‌اجرت بچه را شير دهد، يا براى شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از كس ديگر كه اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است كه بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.

راه ثابت شدن اوّل ماه‌

مسأله 1730- اول ماه به پنج چيز ثابت مى‌شود:

اول: آن كه خود انسان ماه را ببيند.

دوم: عده‌اى كه از گفته آنان يقين پيدا مى‌شود، بگويند ماه را ديده‌ايم و همچنين است هر چيزى كه بواسطه آن يقين پيدا شود.

سوم: دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده‌ايم ولى اگر صفت ماه را برخلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اين كه بگويند داخل‌