كتاب دين و قرض‌

دين، مالى است كلى كه در ذمّه شخصى براى شخص ديگر به سببى از اسباب، ثابت است. و به كسى كه ذمّه‌اش به آن مشغول (و بدهكار) است، «مديون» و «مدين» و به ديگرى (كه طلبكار است) «دائن» و «غريم» گفته مى‌شود. و سبب آن يا قرض كردن است، و يا امور اختيارى ديگرى است؛ مانند اينكه آن مال كلى در سلم، مبيع و يا در نسيه، ثمن و يا در اجاره، اجرت و يا در ازدواج، صداق و يا در خلع، عوض قرار داده شود و غير اين‌ها.

و يا (سبب آن) امور غير اختيارى و قهرى است؛ مانند آنچه كه در موارد ضمانات و نفقه زوجه دائم و مانند اين‌ها مى‌باشد. و دين احكام مشتركى دارد و احكامى كه اختصاص به قرض دارد.

گفتارى درباره احكام دين‌

مسأله 1- دين، يا «حالّ» است (كه وقت پرداختنش رسيده است) پس دائن حق مطالبه و درخواست پرداخت آن را دارد. و در صورت تمكن و دست باز بودن، بر مديون واجب است در تمام اوقات، آن را ادا كند. و يا سررسيددار است، پس دائن حق مطالبه آن را ندارد و دادن آن بر مديون واجب نيست، مگر بعد از گذشت مدتى كه قرار داده شده و رسيدن سررسيد آن. و تعيين سررسيد گاهى به قرارداد دائن و مديون است، همان‌گونه كه در سلم و نسيه است؛ و گاهى با قرار دادن شارع است مانند قسطها و سررسيدهايى كه در ديه مقرر است.