مسأله 13- اگر مالى كه خمس به آن تعلق گرفته است از كسى كه اعتقاد به وجوب آن ندارد مانند كفار و مخالفين، به كسى منتقل شود، دادن خمس آن- همان طور كه گذشت- واجب نيست، چه از ربح تجارت باشد يا از معدن يا از غير آن. و چه از منكوحات و مساكن و متاجر يا غير آن‌ها باشد؛ زيرا ائمه مسلمين عليهم السلام آن‌ها را براى شيعيانشان مباح فرموده‌اند، همان طور كه در زمان‌هايى كه خودشان مبسوط اليد نيستند قبول نمودن زمين‌هاى خراجيه را از دست حكومت جور و مقاسمه با او، و گرفتن جوايز و هداياى او را تا حدودى، و گرفتن خراج از او و غير اين‌ها را از چيزهايى كه از طرف ظالم و اتباع او به شيعيان مى‌رسد، براى ايشان مباح كرده‌اند. و خلاصه حاكم جائر را (در اينگونه امور) به منزله خودشان قرار داده‌اند و كارهاى او را نسبت به آنچه كه محل ابتلاى شيعه است امضاء كرده‌اند، از جهت اينكه شيعيان را از افتادن در حرام و عسر و حرج حفظ كنند.

گفتارى در مورد انفال‌

انفال، چيزهايى است كه امام عليه السلام به طور اختصاصى از جهت منصب امامتش، مستحق آن مى‌باشد همان طور كه به دليل رياست الهى كه پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم داشت، انفال متعلق به او بود. و انفال چند چيز است:

از آن جمله است: هر چيزى كه با اسبان و سواران بر آن تاخته نشده است (و از طريق جنگ با كفار به دست مسلمانان نيفتاده است) زمين باشد يا غير زمين، اهالى آن از آن كوچ كرده باشند و يا آن را با ميل و رغبت به مسلمانان تسليم نموده باشند.

و از آن جمله است: «زمين مواتى» كه تا آباد يا اصلاح نشود قابل استفاده نيست براى آن‌كه نيزار است يا براى اينكه آب از آن قطع شده است يا براى اينكه آب آن را فراگرفته و يا براى غير اين‌ها، چه در ملك ديگرى واقع نشده باشد مانند صحراهاى بى‌آب و علف، يا ملك كسى بوده و ليكن مالك آن از بين رفته و الآن شناخته نشود. و قريه‌ها و شهرهايى كه اهل آن‌ها كوچ كرده سپس خراب شده است مانند بابل و كوفه و مانند اين‌ها به زمين موات ملحق مى‌شود، پس زمين اين شهرها و آثار آن مانند سنگ‌ها و مثل آن‌ها از انفال مى‌باشد.

و زمين مواتى كه در زمين مفتوح عنوةً واقع شده بنابر اقوى مانند غير آن (جزء انفال)