برگشتن باشد و قبل از رسيدن به حد ترخّص به نيّت قصر شروع به نماز نمايد و در اثناى نماز به حد ترخّص برسد، بايد نماز را چهار ركعتى تمام كند و صحيح است.

چيزهايى كه سفر را قطع مى‌كند

و آن‌ها چند امر است:

اول: وطن؛

پس عبور از وطن سفر را قطع مى‌كند و در شكسته خواندن نماز بعد از آن، قصد مسافت جديدى مورد نياز است، چه وطن اصلى و زادگاهش باشد، يا وطن جديد (غير اصلى) باشد كه آن را محل سكونت و زندگى دائمى خود قرار داده باشد. و مالك شدن چيزى در وطن غير اصلى و يا اقامت شش ماه در آن معتبر نيست، ولى بايد آن قدر در وطن جديد اقامت كند كه عرفاً بگويند؛ آنجا وطن و محل سكونت او است، بلكه گاهى بدون اينكه قصد اقامت دائمى يا قصد ترك جايى را داشته باشد، به خاطر طولانى شدن اقامت، عرفاً صدق مى‌كند كه آنجا وطن و محل سكونت او است.

مسأله 1- اگر كسى از وطن اصلى يا غير اصلى خود اعراض كند و جاى ديگرى را وطن خود قرار دهد، چنانچه در وطنى كه از آن اعراض كرده، ملكى ندارد، يا دارد ولى قابل سكونت نيست، يا قابل سكونت هست ولى شش ماه به قصد توطّن هميشگى در آن سكونت نداشته، حكم وطن از آنجا برداشته مى‌شود. و اما اگر در آنجا ملكى دارد و به قصد توطن هميشگى شش ماه در آن اقامت كرده، يا آنجا وطن اصلى او باشد، مشهور (بين فقها) اين است كه در حكم وطن فعلى آن شخص است و آن را «وطن شرعى» ناميده و بر او لازم مى‌دانند تا زمانى كه ملكش در آنجا باقى است اگر از آنجا عبور كند، بايد نماز را تمام بخواند، بلكه بعضى از فقها گفته‌اند: حتى اگر در آنجا ملكى كه قابل سكونت نيست، حتى يك درخت خرما يا مانند آن داشته باشد، بلكه اگر شش ماه- حتى نه به قصد سكونت هميشگى بلكه مثلًا به قصد تجارت- در آنجا اقامت داشته، واجب است نماز را در آنجا تمام بخواند، ولى اقوى خلاف اين است، پس در هيچ يك از مواردى كه گفته شد، حكم وطن جريان ندارد. و در هر صورت حكم وطن با اعراض برداشته مى‌شود، اگر چه احتياط (مستحب) اين است كه در اين موارد- خصوصاً در صورت اول- هم‌