نيست كه احتياط را ترك نمايد به اينكه بعد از عدول از نيّت (قصر به تمام)، عمل به وظيفه شك نمايد و نماز را اعاده كند.

مسأله 15- اگر در حالى كه بعد از دو سجده نشسته است، بين دو و سه شك كند و بداند كه در اين نماز، تشهد نخوانده است، بنابر اقوى بايد بعد از بنا گذاشتن بر سه، نمازش را ادامه دهد و بعد از نماز، تشهد را قضا نمايد. و همچنين اگر در حالى كه ايستاده، بين سه و چهار شك كند و بداند كه تشهد نخوانده است، بايد بنا را بر چهار بگذارد و نماز را ادامه دهد و بعد از نماز، تشهد را قضا نمايد.

حكم شك‌هايى كه اعتبار ندارد

اين شك‌ها در چند مورد است كه از آن جمله است: شك در چيزى بعد از گذشتن محل آن و شرحش قبلًا گذشت.

و از آن جمله است: شك در چيزى بعد از گذشتن وقت آن و شرح اين نيز گذشت.

و از آن جمله است: شك بعد از فارغ شدن از نماز- چه شك به شروط نماز تعلّق گيرد، يا به اجزاى نماز و يا به ركعت‌هاى نماز- به شرطى كه يكى از دو طرف شك، صحّت نماز باشد. بنا بر اين اگر در نماز چهار ركعتى شك كند كه آيا سه ركعت خوانده يا چهار ركعت يا پنج ركعت، و در نماز سه ركعتى شك كند كه آيا سه ركعت خوانده يا چهار ركعت يا پنج ركعت، و در نماز دو ركعتى شك كند كه آيا دو ركعت خوانده يا بيشتر و يا كمتر، بايد در همه اين‌ها بنا را بر طرف صحيح بگذارد، بر خلاف آنجايى كه در نماز چهار ركعتى بين سه و پنج و در سه ركعتى بين دو و چهار شك كند، كه نمازش در نظاير اين دو مثال باطل است.

و از آن جمله است: شك كثير الشك (يعنى كسى كه زياد شك مى‌كند) چه در ركعات نماز باشد، يا در افعال آن و يا در شرايط آن، بنا بر اين بايد بنا بگذارد آنچه را كه شك دارد به جا آورده است؛ اگر چه در محل آن باشد، مگر آن‌كه (بنا گذاشتن بر انجام) موجب فساد باشد كه بايد بنا را بر عدم آن بگذارد. و اگر كسى در چيز خاصى از نماز يا در نماز