را باطل نمى‌كند، ولى اين كار مكروه است و چنانچه صورت را بيش از حد برگرداند به طورى كه تمام صفحه صورتش رو به طرف راست قبله يا چپ آن قرار بگيرد، بنابر اقوى نماز را باطل مى‌كند.

چهارم: حرف زدن عمدى،

اگر چه با دو حرف بى‌معنى باشد؛ به اينكه لفظ بى‌معنايى را كه از دو حرف تركيب يافته در معنايى مانند نوع و يا صنف آن لفظ استعمال كند كه بنابر اقوى نماز را باطل مى‌كند و اگر آن را در معنايى به كار نبرد، بنابر احتياط (واجب) چنين است (نماز را باطل مى‌كند). و همچنين است يك حرفى كه در معنايى استعمال شود، مثل اينكه «ب» بگويد و آن را رمز براى اول بعضى از نام‌ها و وسيله فهماندن آن قرار دهد (كه بنابر احتياط واجب نماز را باطل مى‌كند)، بلكه باطل شدن نماز به آن خالى از قوّت نيست.

بنا بر اين به طور كلّى حرفى كه فهماننده مطلبى است، اگر چه اصلًا براى معنايى وضع نشده باشد، اگر آن را به قصد حكايت و فهماندن مطلبى ادا نمايد، خالى از قوّت نيست كه نماز را باطل كند، چنان كه اگر لفظى را كه براى معنايى وضع نشده است بگويد و قصد حكايت و فهماندن مطلبى را ننمايد و يك حرف باشد، بنابر اقوى نماز را باطل نمى‌كند، ولى اگر آن لفظ دو حرف و بيشتر باشد (اگر چه به قصد حكايت استعمال نكند) مادامى‌كه به حدى نرسد كه نام نماز بر آن صدق نكند، بنابر احتياط (واجب) نماز را باطل مى‌كند وگرنه (يعنى اگر به حدّى برسد كه ديگر به عملش نماز گفته نمى‌شود) بدون شك، حتى در صورت سهو، نماز را باطل مى‌كند. اما حرف زدن سهوى كه صورت نماز را از بين نبرد، نماز را باطل نمى‌كند، چنان كه جواب سلام دادن در نماز اشكالى ندارد، بلكه واجب است و اگر جواب سلام را ندهد و مشغول قرائت و مانند آن شود، نمازش باطل نيست؛ تا چه رسد به آن‌كه به مقدار جواب سلام سكوت نمايد (و سپس نمازش را ادامه دهد)، البته تنها به گردنش گناه ترك واجب است.

مسأله 1- در هر جاى نماز، ذكر گفتن و دعا كردن و قرآن خواندن غير از آنچه موجب سجده مى‌شود اشكالى ندارد. و بنابر اقوى، هرگونه خطاب به غير خداوند متعال، حتى در ضمن دعا، مثل اينكه بگويد: غَفَرَ اللَّهُ لَكَ (خدا تو را بيامرزد) و صَبّحَكَ اللَّهُ بِالْخَير (خدا تو را به خوبى وارد صبح كند) در صورتى كه قصد دعا براى او داشته باشد، نماز را باطل‌