مى‌نمايد، پس وقتى كه چنين حالتى را در خود بيابد در دل او هيبتى مى‌افتد كه او را مى‌هراساند، سپس خود را در اداى حق خداى تعالى مقصّر مى‌بيند و در نتيجه خوف او در دلش قرار مى‌گيرد و پس از آن به رحمت واسعه حق مى‌نگرد و اميدوار به پاداش نيك او مى‌شود. و در نتيجه حالتى بين خوف و رجاء برايش پيدا مى‌شود و اين صفت «كاملين» است و اين حالت بر حسب درجات عبادت كنندگان، درجات گوناگون و مراتب بيشمارى دارد. و براى نمازگزار سزاوار است كه داراى خضوع و خشوع و سكون و وقار بوده و با هيأتى نيكو قبل از نماز عطر زده و مسواك نموده و شانه بزند و سزاوار است مانند كسى كه با نماز وداع مى‌كند نماز بخواند (گويا آخرين نمازش مى‌باشد و بعد از آن خواهد مرد)، پس توبه و انابه و استغفارش را تجديد نمايد و سزاوار است در پيشگاه پروردگارش مانند عبد ذليلى كه در مقابل مولايش مى‌ايستد، بايستد و سزاوار است در گفتن اياك نعبد و اياك نستعين؛ «تنها تو را مى‌پرستيم و فقط از تو كمك مى‌جوييم» راستگو باشد و مبادا اين جمله را بگويد در حالى كه هواى نفس خويش را مى‌پرستد و از غير مولايش كمك مى‌جويد و سزاوار است كه كوشش كند تا موانع قبول نماز را از خود دور نمايد مانند خودپسندى و حسد و تكبر و غيبت و ندادن زكات و ساير حقوق واجب كه مانع قبول نماز مى‌باشند.

افعال نماز

افعال نماز (بر دو قسم) واجب و مستحب است. و

افعال واجب آن، يازده چيز است:

نيّت، تكبيرة الاحرام، قيام، ركوع، سجده، قرائت، (خواندن حمد و سوره)، ذكر، تشهّد، سلام، ترتيب و موالات. و بعداً خواهد آمد كه بعضى از اين‌ها ركن است كه زياد و كم كردن آن‌ها، عمداً و سهواً، نماز را باطل مى‌كند. البته بنابراين كه نيّت عبارت از داعى بر انجام فعل باشد، زياد كردن آن تصوّر نمى‌شود، و بنابراين كه نيّت عبارت از گذراندن عمل به قلب باشد، زيادى آن مضرّ نمى‌باشد. و واجباتى كه ركن نيستند، زياد و كم كردن آن‌ها سهواً- نه عمداً- نماز را باطل نمى‌كند.