مقدمه پنجم در اذان و اقامه است‌

مسأله 1- بدون اشكال، اذان و اقامه براى نمازهاى پنج‌گانه- ادا باشد يا قضا، در حضر باشد يا در سفر، در سلامتى باشد يا در بيمارى، براى كسى كه نماز جماعت مى‌خواند يا فرادا، براى مردان و زنان- مستحب مؤكد است، حتى بعضى (از فقها) آن دو را واجب دانسته‌اند و اقوى آن است كه آن دو در هر حال؛ مستحب مى‌باشند هرچند ترك اذان و اقامه موجب محروميّت از ثواب فراوانى است.

مسأله 2- اذان نماز عصر و نماز عشا اگر با نماز ظهر و مغرب به صورت جمع (با هم) خوانده شوند ساقط مى‌شود. و فرقى بين مواردى كه جمع كردن آن‌ها مستحب است مثل نماز عصر روز جمعه و نماز عصر روز عرفه و نماز عشاى شب عيد قربان در مشعر الحرام- چون در اين سه جا مستحب است بين دو نماز مذكور جمع شود- و بين غير اين موارد نيست. و جدا خواندن دو نماز- كه مقابل جمع نمودن آن‌ها است- با فاصله زمانى بين آن‌ها و بنابر اقوى با خواندن نافله يوميه بين آن‌ها تحقق پيدا مى‌كند، بنا بر اين با خواندن نافله نماز عصر بين ظهر و عصر و نافله مغرب بين نماز مغرب و عشا، جدا شدنى كه موجب ساقط نشدن اذان است تحقق پيدا مى‌كند. و بنابر اقوى سقوط اذان در حال جمع در نماز عصر روز عرفه و نماز عشاى شب عيد در مشعر الحرام «عزيمت» است؛ يعنى گفتن اذان مشروع نيست پس گفتن آن به قصد مشروعيت، حرام مى‌باشد و بنابر احتياط (واجب) در هر موردى كه نمازها جمع خوانده مى‌شوند بايد اذان ترك شود.

مسأله 3- اذان و اقامه در مواردى ساقط مى‌شوند: از آن جمله: كسى كه به نماز جماعتى برسد كه براى آن، اذان و اقامه گفته‌اند، گرچه اين شخص اذان و اقامه‌شان را نشنيده و وقت گفتن آن‌ها حاضر نبوده است.

و از آن جمله: كسى كه در مسجدى نماز بخواند كه در آن مسجد نماز جماعت، خوانده شده و هنوز جماعت، متفرّق نشده است؛ خواه به قصد نماز جماعت آمده باشد يا نه و خواه امام جماعت شود يا مأموم و يا فرادا بخواند. بنا بر اين اگر جماعت، متفرّق شده يا از نماز و تعقيبات آن اعراض كرده (فارغ شده) باشند- هرچند كه هنوز در آنجا باشند- اذان‌