بسمه تعالى، قرضى را كه براى مخارج گرفته، مى‌تواند سر سال از درآمد اضافى كم كرده و بقيه را تخميس نمايد.

[سؤال 4734]

2. به طورى كه استحضار دارند در دهات، خرج ساليانه خود را غلات (گندم- جو) نگهدارى مى‌نمايند. شخصى كه مقدارى گندم براى خرج ساليانه خود نگه داشته و در عرض سال، احتياج به بعضى از وسايل و مايحتاج زندگى دارد و براى احتياط (مبادا اين‌كه قبل از خرمن كه سال خمس او مى‌باشد، خرجى وى تمام بشود يا سال آينده محصولات وى كفاف خرجى وى را ندهد) از فروختن گندم مازاد صرف نظر نموده و مقدارى، از اشخاص و يا مغازه‌ها براى مخارج روزمره خود قرض مى‌كند، وقتى كه سال خمسى وى فرا رسيد، مثلًا 2 خروار گندم در منزل اضافه بر خرجى ساليانه موجود مانده و در مقابل، مبلغى در حدود مثلًا 000/ 15 ريال به مغازه‌ها بدهكار است، آيا به همه گندم مازاد، خمس تعلق مى‌گيرد يا بايستى مبلغ بدهى را از او كسر نمايد؟

بسمه تعالى، مى‌تواند مبلغ بدهى خود را از مازاد كسر نمايد.

3. شخصى با وام بانكى، منزلى را خريدارى نموده و اكنون منزل او با نرخ روز بيش از يك ميليون تومان ارزش دارد ولى سيصد هزار تومان به بانك بدهكار است و از درآمد ماهيانه در عرض سال مثلًا بيست هزار تومان پس‌انداز كرده الف. آيا به خانه او خمس تعلق مى‌گيرد يا نه؟ ب. پولى كه پس‌انداز كرده، بايد بابت بدهى حساب كند يا خمس او را بدهد؟

بسمه تعالى، خانه اگر مناسب شأن او باشد خمس دادن واجب نيست و چنانچه سر سال از اقساط گذشته چيزى داده نشده، مى‌تواند از پس‌انداز كسر نمايد؛ ولى اقساط سال آينده را نمى‌توان كسر نمود.

4. اگر شخصى مبلغى- مثلًا ده هزار تومان- از اداره يا بانك وام بگيرد و اين پول را عيناً به شخصى كه احتياج داشته قرض الحسنه بدهد و او هم قادر نيست يك‌جا اين پول را بپردازد و فعلًا اين پول نزد شخص دوم است، آيا شخص اولى كه وام گرفته و قرض داده، بايد خمس آن پول را بدهد يا خير؟

بسمه تعالى، خمس آن واجب نيست.