مصاحبه [با نشريه «اونيتا» درباره اسلام و مدرنيزه كردن ايران]
زمان: 23 آذر 1357/ 13 محرّم 1399
مكان: پاريس، نوفل لوشاتو
موضوع: اسلام و مدرنيزه كردن ايران- نفى سازش با رژيم
مصاحبهكننده: خبرنگار نشريه «اونيتا» ارگان حزب كمونيست ايتاليا
سؤال: [كشور ما ايتاليا با توجه فراوان وقايع ايران و كوشش ملت ايران عليه ديكتاتورى خاندان پهلوى را دنبال مىكند. و در عين حال سخن بعضى از جرايد گوياى اين است كه حكومت اسلامى نسبت به مدرنيزه كردن ايران توسط شاه يك قدم عقب است، در اين مورد نظر شما چيست؟]
جواب: به تصديق خود شما خاندان پهلوى يعنى شاه و پدرش بيش از پنجاه سال است كه با ديكتاتورى بر ايران حكومت مىكنند، و با پشتيبانى قدرتهاى استعمارى از هيچ جنايتى به ملت ايران دريغ نكردهاند. ذخاير كشور، مخصوصاً نفت را در اختيار اجانب گذاشتهاند. هر گونه فرياد آزاديخواهى و اعتراض به ديكتاتورى را با سرنيزه خاموش كردهاند. قتل عامهاى مكررى در اين پنجاه سال به دست اين دودمان انجام شده است. آزادى به تمام معنى از مردم سلب شده است. هيچ گاه مردم حق انتخاب نداشتهاند. گويندگان و نويسندگان كشته شدهاند و يا زندانى هستند و يا ممنوع از گفتن و نوشتن. مطبوعات را از نوشتن حقايق محروم كردهاند و در يك كلمه، تمامى مبانى بنيادى و دموكراسى را نابود كردهاند، كه تمامى اين واقعيتهاى تلخ را در يك سال اخير، هم شاه و هم اطرافيانش اعتراف كردهاند. و حالا من مىپرسم كه با ملتى تا اين حد ستمديده و سلطانى تا اين حد ديكتاتور، مدرنيزه كردن كشور چه مفهومى مىتواند داشته باشد؟ آيا طلاى سياه ما را تاراج كنند و در ازاى آن ميلياردها دلار اسلحه را در كشور انبار كنند. اين معنى نوسازى كشور است؟ تأسيس كارخانجات صنعتى مونتاژ با سرمايههاى خارجى و سرمايههاى وابستگان داخلى آنها از جمله خود شاه كه مملكت را به طرف يك مستعمره تمام عيار پيش مىبرد و كارگر ايرانى را با دستمزدهاى ناچيز در خدمت آنها در مىآورد