responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : شرح چهل حديث( اربعين حديث) نویسنده : الخميني، السيد روح الله    جلد : 1  صفحه : 659

است كه عدد آنها را كسى نتواند احصا كند- چنانچه تفصيل آن در كتب هيئت جديده است: مراد از سماوات و ارض همين منظومه شمسى و مدارات كواكب و خود آنها باشد، و تحديد آن به شش روز حسب منظومه شمسى ديگرى باشد. و اين احتمال از تمام احتمالات اقرب به ظاهر است ولى مصادم با احتمالات عرفانيه نيست، زيرا آن به حسب بطنى از بطون قرآن است.

و اشاره فرموده در ذيل آيه شريفه بقوله: يَعْلَمُ ما يَلِجُ فِى الأرْضِ. إلى آخره، به علم حق تعالى به جزئيات مراتب وجود در سلسله غيب و شهود و نزول و صعود، و بقوله: هو معكم به معيّت قيّوميه حق و كيفيت علم حق تعالى به جزئيات كه به طريقه احاطه وجوديه و سعه قيّوميه است. و ادراك حقيقت اين قيّوميت حق را كسى جز خواص اولياء اللّه نتواند كرد.

و امّا آيه شريفه پنجم [1] اشاره است به مالكيت حق و رجوع تمام دايره وجود به سوى حق. و اشاره به آن است كه اين به اسم «مالك» مربوط است، چنانچه در سوره مباركه «حمد» فرموده: مالِكَ يَوْمِ الدَّين. و تفسير و تفصيل هر يك از اين امور مجال ديگرى خواهد.

و اما آيه شريفه ششم [2] اشاره است به اختلاف شب و روز و اينكه هر يك از آنها كه كم شود به ديگرى افزوده گردد، و به عكس. و در اين اختلاف منافع كثيره‌اى است كه ذكر آن خارج از وظيفه ماست. و از براى آيه شريفه معنى عرفانى ديگرى است كه ما از ذكر آن خوددارى نموديم.

خاتمه‌

آنچه در ذيل حديث شريف فرمايد كه من رام وراء ذلك فقد هلك اشاره به آن است كه اين قدر كه در اين آيات شريفه و سوره مباركه «توحيد» از معارف مذكور است حد علوم بشرى و غاية القصواى معارف است، كه اگر كسى گمان كند كه بالاتر از اين معارف پيش كسى است به خطا رفته. و چنانچه اين آيات حدّ اعلاى معارف را به سلسله بشر تعليم مى‌دهد، قصور از اين حد نيز اخترام و هلاك است و جهل به مقام ربوبيت است.

و البته اين حديث شريف در مقام حثّ و ترغيب به تعمق و تفكر در اين آيات شريفه است، ولى از براى هر علمى اهلى است و از براى هر ميدانى فارسى. گمان‌


[1] له مُلْكُ السمواتِ و الأرضِ و إلى اللَّه تُرْجَعُ الأمور. (پادشاهى آسمان‌ها و زمين خداوند راست و كارها به سوى او بازگردانده شوند.) (حديد- 5).

[2] يُولِجُ اللَّيْلَ في النَّهارِ و يُولِجُ النَّهارَ في اللَّيلِ و هُو عَليمٌ بِذاتِ الصُّدور. (شب را در روز داخل مى‌كند و روز را در شب. و او به آنچه در سينه‌هاست آگاه است.) (حديد- 6).

نام کتاب : شرح چهل حديث( اربعين حديث) نویسنده : الخميني، السيد روح الله    جلد : 1  صفحه : 659
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست