قوله: الكعبة «كعبه» اسم خانه خداست. و بعضى گفته‌اند به واسطه آنكه شبيه به مكعّب است آن را «كعبه» گفته‌اند، يا به واسطه تربيعش آن را به اين اسم تسميه كرده‌اند. [1] و «مكعّب» در اصطلاح رياضيين جسمى است كه بر آن احاطه كرده باشد شش سطح مساوى بر زواياى قائمه.

قوله: و الرّوح «روح» در عرف اطبا عبارت است از بخار لطيفى كه از حرارت خون حيوان در قلب حادث شود. گويند از براى قلب دو تجويف مى‌باشد: يكى در جانب ايمن، كه خون از كبد در آن منجذب شود، و در آنجا حرارت قلب او را تبخير كند، و آن بخارات در تجويف ايسر قلب سارى شود، و در آنجا به واسطه اعمال قلب تلطيف شود و روح حيوانى از آن تشكيل شود و در شرائين جريان پيدا كند به واسطه قبض و بسط قلب به ترتيبى كه مذكور است در محل خود. پس منبع اين روح حيوانى قلب است و مجراى آن شرائين است. و گاهى اطلاق «روح» كنند به خون كه در كبد متمركز است و مجراى آن أورده است، و آن را «روح طبيعى» گويند. چنانچه «روح» در اصطلاح حكما گاهى اطلاق شود بر روح نفسانى، كه مبدأ آن دماغ و مجراى آن اعصاب است، و آن ظهور و نازله روح مجرد «امر» ى است كه سرّ سبحانى و «روح اللّه» مشار إليه بقوله: و نفخت فيه من روحى مى‌باشد.

و پس از اين، بيان آنكه اين روح منفوخ به نفخه الهيه و مصطفى و مختار حق جلّ و علا است مى‌شود ان شاء اللّه.

فصل در بيان آنكه آدم مظهر تامّ الهى و اسم اعظم حق جلّ و علاست‌

بدان كه ارباب معرفت و اصحاب قلوب فرمايند از براى هر يك از اسماء الهيه در حضرت واحديت صورتى است تابع تجلى به فيض اقدس در حضرت علميه، به واسطه حبّ ذاتى و طلب مفاتيح غيب الّتى لا يعلمها إلّا هو. [1] و آن صورت را «عين ثابت» در اصطلاح اهل الله گويند. و به اين تجلى به فيض اقدس اوّلا تعينات اسمائيه حاصل آيد، و به نفس همين تعين اسمى صور اسمائى، كه اعيان ثابته است، محقق گردد. و اوّل اسمى كه به تجلى احديت و فيض اقدس در حضرت علميه واحديّه ظهور يابد و مرآت آن تجلى گردد، اسم اعظم جامع الهى و مقام‌

[1] اشاره است به آيه مباركه‌ و عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إلّا هُوَ (و نزد او كليدهاى غيب است كه كسى جز او آن را نمى‌داند.) (انعام- 59).

______________________________

[1] مجمع البيان، در تفسير آيه 97 سوره «مائده»، قاموس اللغة، ذيل كلمه «كعب، كعبة».