responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : شرح چهل حديث( اربعين حديث) نویسنده : الخميني، السيد روح الله    جلد : 1  صفحه : 608

پس، حق تعالى چون بسيط تامّ است و تركيب، كه مستلزم امكان و فقر و تعلق به غير است، مطلقا در او راه ندارد، كامل من جميع الجهات است و داراى جميع اسماء و صفات است، و او اصل حقيقت و صريح ماهيت هستى است، بدون آنكه وجود او مشوب به غير وجود و كمال او مشوب به غير كمال باشد، پس صرف وجود است، چه اگر غير وجود در او راه داشت، شرّ تراكيب، كه عبارت از تركيب از وجود و عدم است، در او راه داشت، پس صرف علم است و صرف حيات است و صرف قدرت است و صرف بصر و سمع و ساير كمالات است. پس، درست شد فرمايش امام صادق، عليه السلام: و العلم ذاته و القدرة و السّمع و البصر ذاته.

نقل و تحقيق نقل كلام حكما در تقسيم اوصاف حق‌

بدان كه حكماى الهى صفات حق تعالى را بر سه گونه تقسيم نموده‌اند:

اول، صفات حقيقيه. و آن را به دو قسم منقسم نموده‌اند: صفات حقيقيه محضه، مثل حيات و ثبات و بقا و ازليت و امثال آن، و صفات حقيقيه ذات الاضافة، مثل علم و قدرت و اراده كه اضافه دارد به معلوم و مقدور و مراد. و اين دو نحو صفت را عين ذات دانند.

دوم، صفات اضافيه محضه. مثل مبدئيت و رازقيت و راحميت و عالميت و قادريت و امثال آن.

سوم، صفات سلبيه محضه. مثل قدّوسيت و فرديت و سبّوحيت و امثال آن. و اين دو نحو صفت را زايد بر ذات مقدس دانند، و جميع سلوب را به سلب واحد، كه سلب امكان است، ارجاع كنند، چنانچه جميع اضافات را به اضافه واحده موجديت ارجاع نمايند، و مبدأ اضافات را به اضافه اشراقيه و افاضه نوريه ارجاع كنند. [1] و اين تقسيمات و عينيت در صفات حقيقيه و زيادت در صفات اضافيه و سلبيه به طورى كه ذكر كردند و برهان بر آن اقامه كردند پيش نويسنده تمام نيست و موافق برهان متين حكمى و اعتبار صحيح عرفانى نيست. زيرا كه اگر باب مفاهيم اسماء و صفات پيش آيد و نظر به كثرت مفهومى كنيم، هيچيك از صفات را نبايد عين ذات بدانيم. و چنانچه اگر ذات را عين اوصاف اضافيه و يا سلبيه بدانيم لازم آيد كه حق‌


[1] أسفار اربعة، ج 6، ص 118، «سفر» سوم، «موقف» دوم در بحث صفات. و نيز حاشيه حكيم سبزوارى در اين مقام.

نام کتاب : شرح چهل حديث( اربعين حديث) نویسنده : الخميني، السيد روح الله    جلد : 1  صفحه : 608
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست