نمودن. دوم وارث است، كه منتظر مردن تو است. و تو سومى آنهايى. پس اگر توانستى كه عاجزتر از آنها نباشى نباش. خداى تعالى فرمايد: لَنْ تَنالُوا البِرَّ حَتّى تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ‌. [1] و اين شتر محبوب بود پيش من در بين اموالم، پس دوست داشتم كه براى خودم پيش بفرستم. [2]

در بيان يكى از اسرار صدقه‌

بايد دانست كه انسان با علاقه‌مندى و محبت به مال و منال و زخارف دنيويه بزرگ شده است و تربيت گرديده، و اين علاقه در اعماق قلب او جايگزين گرديده. و منشأ بيشتر مفاسد اخلاقى و اعمالى، بلكه مفاسد دينى، همين علاقه است.

چنانچه در احاديث كثيره وارد است، [3] و ما در شرح بعضى احاديث به آن اشاره كرديم. [4] پس، اگر انسان به واسطه صدقات و ايثار بر نفس اين علاقه را بتواند سلب كند يا كم كند، البته قطع ماده فساد و جرثومه قبايح را كرده، و طريق نيل به حصول معارف و انقطاع به عالم غيب و ملكوت و حصول ملكات فاضله و اخلاق كامله را براى خود مفتوح نموده. و اين يكى از نكات بزرگ انفاقات ماليه واجبه و مستحبه است. و در مستحبات اين نكته كامل‌تر است، چنانچه واضح است.

پس، از مجموع اخبار و آثار اين باب معلوم شد كه صدقه جامع فضايل دنيويه و اخرويه است. از ساعت اوّل دادن آن با انسان همراه است و دفع بليات مى‌كند، تا آخر امر در قيامت و ساير مراحل كه انسان را به بهشت و جوار حق برساند.

تتمه‌

بايد دانست كه صدقه مندوبه در سرّ و خفا افضل است از صدقه آشكارا و علانيه، چنانچه در كافى شريف سند به حضرت صادق، عليه السلام، رساند كه به عمّار ساباطى فرمود: يا عمّار، الصّدقة في السّرّ و اللّه أفضل من الصّدقة في العلانية، و كذلك و اللّه العبادة في السّرّ أفضل منها في العلانية. [5] «اى عمّار، صدقه در پنهانى، به خدا قسم، افضل است از صدقه آشكارا. و همين طور عبادت در پنهانى افضل است از عبادت آشكارا.» و در احاديث كثيره وارد است كه «صدقه پنهانى غضب پروردگار را خاموش‌

[1] (آل عمران- 92)

[2] مجمع البيان، در تفسير آيه 92، سوره «آل عمران».

[3] اصول كافى ج 2، ص 315- 320، «كتاب ايمان و كفر»، «باب حب الدنيا و الحرص عليها»، احاديث 1- 17. و همچنين در ديگر ابواب.

[4] ص 122.

[5] فروع كافى، ج 4، ص 8، «كتاب الزكاة»، «باب فضل صدقه السّر»، حديث 2.