از مقامات شامخه اهل معرفت و اصحاب قلوب، مشاهده حضور حق و حفظ حضرت است، چنانچه با مشاهده كيفيت علم فعلى حق و فناى اشيا در ذات حق و حضور موجودات در پيشگاه مقدس و فهم اينكه دار تحقق محضر ربوبيت است، حفظ محضر نمايند به هر مقام كه هست. و اين نيز از فطريات است.

و به مقام اوّل اشاره فرموده است رسول اكرم، صلّى اللّه عليه و آله، در وصيتى كه به حضرت امير، عليه السلام، فرموده كه ما اكنون به شرح آن مشغوليم. و در حديث شريف اسحاق بن عمّار بقوله، صلّى اللّه عليه و آله: و الثّالثة الخوف من اللّه عزّ ذكره كأنّك تراه. و بقوله، عليه السلام: خف اللّه كأنّك تراه. [1] و به مقام دوم اشاره فرموده است جناب صادق، عليه السّلام، بقوله: و إن كنت لا تراه فإنّه يراك.

و به فطرت حفظ محضر اشاره فرموده است جناب صادق، عليه السّلام، بقوله: و إن كنت تعلم أنّه يراك ...

و از براى خوف، به حسب اختلاف مراتب اهل ايمان و سلوك و رياضت و عرفان، مراتبى است كه از مراتب بزرگ آن خوف از عظمت و تجليات قهريه و جلاليه حق است. و توان اين مقام را از مراتب خوف نشمرد، چنانچه عارف معروف در منازل السائرين فرمايد: «و ليس في مقام أهل الخصوص وحشة الخوف، إلّا هيبة الإجلال.» [2] يعنى اهل قلوب و اسرار ولايت را خوفى نيست، مگر هيبت اجلال و حشمت عظمت و جلال.

در فضيلت گريه است‌

و از براى گريه از خوف خدا نيز فضيلت بسيار است. چنانچه در اين حديث شريف فرموده: «به هر قطره‌اش خداوند هزار خانه در بهشت بنا فرمايد.» و جناب شيخ صدوق، رضوان اللّه عليه، بسند متصل از حضرت صادق، عليه السلام، از پدرانش، از رسول اكرم، صلّى اللّه عليه و آله، حديث كند كه در حديث مناهى فرموده است: «كسى كه چشمهايش گريان شود از ترس خدا، به هر قطره از اشك او در بهشت قصرى مزين به درّ و گوهر به او عنايت شود كه هيچ چشمى نديده باشد و هيچ گوشى نشنيده باشد و به قلب كسى خطور نكرده باشد.» [1]

[1] فى حديث المناهى، قال: و من ذرفت عيناه من خشية اللّه، كان له بكلّ قطرة قطرت من دموعه قصر في الجنّة مكلّل بالدّر و الجوهر، فيه ما لا عين رأت، و لا أذن سمعت، و لا خطر على قلب بشر. وسائل الشيعة، ج 11، ص 175، «كتاب الجهاد»، باب 15 از «ابواب جهاد نفس»، حديث 1.

______________________________

[1] ص 482.

[2] منازل السائرين، «قسم ثانى»، «باب خوف».