بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه بیست و یکم  94/09/28

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیر ناصر و معین الحمد لله و الصلاه علی رسول الله و علی آله آل الله لا سیما علی مولانا بقیه الله و اللعن الدائم علی اعداءهم اعداء الله الی یوم لقاء الله.

ضمن تبریک فرا رسیدن ماه ربیع المولود و ایام میلاد نبی مکرم (صلی الله علیه و آله) و احیاگر مذهب، آقا امام صادق(سلام الله علیه)؛ و آرزوی قبولی عزاداری های شما در ماه محرم الحرام و ماه صفر، بابت طولانی شدن تعطیلی درس، از دوستان عزیز عذرخواهی می کنیم.

گزارشی از سفر به اروپا

البته ما برای یک هفته رفته بودیم، ولی دو سه هفته ای گرفتار شدیم. کمی به امر مداوای خودمان مشغول بودیم، کمردردی که داشتیم، ما را کمی اذیت می کرد. لذا هم رفتیم برای مداوا و هم در «آلمان»، «هلند» و «بلژیک» سخنرانی هائی داشتیم که استقبال خیلی شایانی هم کردند، و فراتر از انتظار ما استقبال کردند. البته ما فرصتمان محدود بود و از هر ده جلسه دعوتی که داشتیم فقط به یکی، دو مورد از دعوتها توانستیم عمل کنیم و مابقی را علی رخم گلایه دوستان، رها کردیم و برگشتیم. اتفاقاً سفر ما به «آلمان» هم، مصادف بود با ماجرای انفجارهای «پاریس»!

در کشور آلمان، که می شود گفت تقریباً گل سرسبد اروپاست، و از نظر مسائل مذهبی، در میان بیست و هفت کشور اروپائی، از آزادی بیشتری برخوردار است و فعالیت های مذهبی از جاهای دیگر بیشتر است. آماری دقیقی که به ما دادند، این بود که در این کشور، 245 مرکز اسلامی شیعی ثبت شده وجود دارد که غالباً هم فعال هستند. هر چند که شیعیان در آنجا، سروسامان درست و حسابی ندارند و از مدیریت واحدی برخوردار نیستند.

در نقطه مقابل، وهابی ها کاملاً با یکدیگر متحد هستند و اهل سنت را نیز به سمت خودشان جذب می کنند. البته خود اهل سنت از نظم و برنامه خوبی هم برخوردار هستند. به طوری که ما در شهر «کلن» - که سومین شهر بزرگ آلمان است – رفتیم و از مرکز اسلامی اهل سنت، که اهل سنت ترکیه تأسیس کرده بودند، بازدید داشتیم، ساختمان بزرگی درست کرده بودند که می گفتند 27 میلیون یورو خرج کرده اند که 75% آن را دولت آلمان کمک کرده است! یعنی اینها در این حد زرنگ هستند که می توانند از امکانات دولتی آنجا استفاده کنند.

البته در خود کشور «ترکیه» نیز، وهابی ها بسیار فعال هستند. حتی مرکز اسلامی «دیانت» که مربوط به وهابیت ترکیه است و امکانات و اختیارات فراوانی نیز دارد؛ با تطمیع هیئت امنای مساجد، روحانیون شیعه را از مساجد اخراج می کنند و عوامل خودشان را جایگزین می کنند. چرا که درآمدها در آنجا پائین است و هیئت امنا از عهده خرج مسجد و حقوق روحانی برنمی آیند و از این مسئله، دولتی ها و مخالفین شیعه دارند بر ضد شیعه استفاده می کنند.

کشف جدید دولتمردان اروپائی!

یک نکته مهمی که در اینجا وجود دارد، این است که بعد از قضیه انفجارها در کشور فرانسه، توجه دولتمردان به مذهب شیعه بیش از گذشته شده است. یعنی در حقیقت دولتهای اروپائی و دیگر کشورها، به این نتیجه رسیده اند که اگر بیایند و مذهب شیعه را تقویت کنند، خود فرهنگ شیعه، جلوی بسیاری از خشونتها و ترورها را می گیرد.

در سفر ما به آلمان، یک دیداری داشتیم با عده ای از طلبه های مشهد که الآن ده، پانزده سال است در آلمان زندگی می کنند، می گفتند که ما در «فرانکفورت» آلمان یک مرکز اسلامی داریم با عنوان «همه برای همه و صلح برای همه»! می گفتند: ما برای اینکه برای مرکز اسلامی یک ساختمانی بگیریم، رفتیم با شهردار منطقه صحبت کردیم. اول زیربار نمی رفت و قبول نمی کرد، ولی ما توضیح دادیم و گفتیم که کار ما این است و فعالیت ما این است و مذهب شیعه نه تنها مذهب کشت و کشتار و ترور نیست، بلکه تنها مذهبی است که در برابر افراطی گری ها وهابی ایستاده است. این را که گفتیم، جناب شهردار خیلی استقبال کرد و حتی بخشی از هزینه مرکز ما را متقبل شد و الآن هم ماهیانه مقداری به ما کمک می کند.

نامه جالب معاون صدر اعظم آلمان!

جالب بود که اول محرم امسال، قائم مقام صدر اعظم آلمان به مناسبت فرارسیدن ایام محرم و عاشورا یک نامه ای نوشت به آقای «خلیل زاده» که رئیس فدراسیون اسلامی آلمان است، که نامه خیلی جالبی بود. « زیگمار گابریل» معاون صدراعظم آلمان، رهبر حزب سوسیالیست دموکرات و وزیر اقتصاد این کشور به مناسبت روز عاشورا بیانیه‌ای منتشر کرد و فرارسیدن ایان محرم را به شیعیان آن کشور تسلیت گفت.

من این نامه را خدمت حاج آقای مکارم که نشان دادم، خیلی تعجب کرد و خیلی خوشحال شد. در این نامه که خبرگزاری «فارس» آن را منتشر کرد آمده بود که:

«اینجانب به نمایندگی از طرف حزب سوسیالیست دموکرات آلمان، فرا رسیدن روز عاشورا را به شما و شیعیان در آلمان تسلیت می‌گویم. امسال یادآوری هجرت و سپس شهادت امام حسین بن علی به طور ویژه‌ای با وقایع دنیای امروزمان پیوند خورده است، صدها هزار انسان از مناطق جنگ‌زده در خاورمیانه و آفریقا به اروپا می‌آیند. آنان نیز وطن خود را ترک کرده‌اند تا بلکه نزد ما بتوانند مکانی امن و آینده‌ای روشن برای خود و خانواده‌هایشان بیابند.

با کمال احترام دریافتیم که در این میان، فدراسیون شیعیان آلمان نیز دروازه‌های قلب‌ها و خانه‌های خود را به روی پناهجویان گشوده است. پدیده مهاجرت، جامعه را دستخوش تغییراتی خواهد کرد. لازم است میان آنان که تازه می‌آیند و آنان که سال‌هاست مقیم آلمان هستند، همبستگی برقرار کنیم. اگر هر یک از ما دیگری را، فارغ از ملیت، زبان مادری و عقایدش، به دیده همسایه و شهروند خود بنگرد، یقیناً به آن همزیستی مطلوب دست خواهیم یافت.

آنچه در روز عاشورا برای امام حسین و خاندان ایشان اتفاق افتاد، به همه ما آموخت که استقامت راستین بر آزادی و انسانیت، سرانجام بر جنگ و ظلم پیروز خواهد شد.

شما به عنوان شیعیان آلمان، تجربیات ارزشمند فراوانی را در اختیار دارید که این تجربیات، دیگران را در انس گرفتن به محیط جدید یاری خواهد کرد.

شیعیان آلمان اجتماعی متنوع هستند و ما خوشحالیم که به تازگی سه شبکه مختص جوانان نیز در این فدراسیون تشکیل شده است. بیایید به کمک یکدیگر از آلمان کشوری بسازیم که در آن هر انسانی بتواند بر اساس قوانین حقوقی آزادانه، بدون نگرانی متفاوت باشد.

همان گونه که رئیس جمهور سوسیال دموکرات آلمان روزی این جمله را به عنوان هدف ذکر کرده بود، من برای همه شما شیعیان، خانواده‌ها و دوستانتان در آلمان و همچنین سراسر جهان، عاشورایی سرشار از تعمق آرزو می‌کنم.»

این فرصت پیش آمده برای تشیع، یک فرصت طلایی و خوبی است. و ما وظیفه داریم از این فرصت، حداکثر استفاده را بکنیم.

دفاع جانانه یک زن از اسلام، در برابر سلمان رشدی!

در یکی از شبها که ما در آلمان بودیم، شبکه دوم تلویزیون آلمان – که پربیننده ترین شبکه در آن کشور است – یک میزگردی تشکیل داده بود و از شخصیت های برجسته آلمان و فرانسه دعوت کرده بود تا قضیه ترور در کشور فرانسه را تحلیل و بررسی کنند. این میزگرد تقریباً سه ساعت و نیم طول کشید و دوستان هم مرتب صحبتها را برای ما ترجمه می کردند. «سلمان رشدی» به عنوان یکی از مدعوین میزگرد، از مدافعین تروریست بودن اسلام بود و تلاش می کرد با استفاده از برخی آیات جهاد و...، ثابت بکند که قضیه ترور و خشونت در متن اسلام است. البته مخالفین و موافقین ایشان را نیز دعوت کرده بودند. مثلاً یک خانمی دعوت شده بود که ظاهراً استاد دانشگاه هم بود و با خواندن کتاب آیات شیطانی سلمان رشدی، با قرآن آشنا شده بود و با خواندن قرآن مسلمان شده بود.

این خانم، به قدری زیبا جواب سلمان رشدی را داد و از اسلام دفاع کرد، که جمعیت حاضر در جلسه که حدود پنجاه، شصت نفر بودند، در یکی دو تا از دفاع های ایشان، حدود یک دقیقه برای ایشان کف زدند! و او را تشویق کردند. البته بنا شد که دوستان متن این جلسه به همراه فیلم جلسه را برای ما بفرستند.

لذا لازم است که ما از این فرصتهای پیش آمده به نفع فرهنگ شیعه و فرهنگ اهل بیت استفاده کنیم. و من حتی از خود رئیس فدراسیون اسلامی شیعه، که از دوستان ما هم هستند، و خیلی هم نسبت به ما محبت دارند، گلایه کردم و گفتم شما در این مدت 27 ساله که در اروپا هستید، نتوانستید از رسانه های اروپائی برای نشر فرهنگ شیعه استفاده کنید.

لذا ما تصمیم گرفتیم که خود دوستان در آلمان برنامه ای را به زبان آلمانی ضبط بکنند، از روحانیونی که هم به زبان آلمانی تسلط کامل دارند و هم اهلیت علمی دارند، استفاده بشود و برنامه هائی تولید بشود و ما هر شب در شبکه ولایت، یک ساعت، یک ساعت و نیم، آنتن شبکه را در اختیارشان قرار بدهیم.

زبان آلمانی هم، زبان پرطرفداری است. هم آلمانی ها، هم بلژیکی ها و حتی خود فرانسوی ها به زبان آلمانی مسلط هستند. یعنی هفت، هشت کشوری که در اطراف آلمان هستند، به زبان آلمانی مسلط هستند. و این فرصت خوبی است برای نشر فرهنگ اهلبیت در اروپا.

تسلط به یکی از زبانهای خارجی؛ از ملزومات طلبگی!

من معتقد هستم که یکی از کارهائی که ما طلبه ها باید ملتزم به انجام آن باشیم، تسلط به یکی از زبانهای خارجی است. و این امروز از ضروریات یک طلبه است. یعنی اگر یک طلبه امروز بخواهد فرهنگ شیعه را به دنیا عرضه کند، فقط تسلط به زبان فارسی کافی نیست. زبان عربی امتیاز ویژه دارد. و زبان انگلیسی نیز جایگاه خاص خودش را دارد. امروز بالغ بر سه میلیارد نفر در دنیا یا انگلیسی صحبت می کنند و یا متوجه می شوند و می فهمند.

زبان فرانسوی نیز از امتیاز ویژه ای برخوردار است. الآن کل قاره آفریقا و چهل و نه کشور موجود آفریقائی، به لحاظ اینکه مستعمره فرانسه بودند، عمدتاً به زبان فرانسوی صحبت می کنند. لذا دوستان جوان و آنهائی که استعداد این کار را دارند، من توصیه می کنم که حتماً به زبانهای خارجی مسلط باشید تا بتوانید به برکت این زبان، معارف شیعی را به جهان برسانید. البته توانمندی علمی نیز در این میان شرط اساسی است. ما در شبکه ولایت، برنامه به زبان انگلیسی داشتیم ولی بعد از دو ماه تعطیل شد. چرا که دوستان ما یا زبان مادریشان انگلیسی بود ولی توانائی علمی نداشتند؛ و یا توانائی علمی داشتند ولی تسلط کافی به زبان نداشتند. لذا بعد از دو ماه، ما کل برنامه های انگلیسی شبکه را تعطیل کردیم.

کیفیت کار برای ما در شبکه خیلی مهم است. لذا وقتی دیدیم برنامه کیفیت ندارد، مجبور شدیم حذف کنیم. البته برای بعضی شبکه ها خیلی مهم نیست که برنامه کیفیت دارد یا ندارد. مثلاً شبکه «هادی تی وی» از همین طلبه های سطح خوان به عنوان کارشناس استفاده می کند و لذا مخاطب و بیننده ندارند. بیننده می آید چند جلسه برنامه را می بیند، می بیند که کارشناس برنامه، مثل یک روضه خوان مطالب را نقل می کند، و مطالب دسته بندی شده و عمیق نیست. لذا کانال برنامه را برای همیشه از رسیور حذف می کند!

لذا من توصیه می کنم دوستانی که اهلیت علمی دارند و مبانی علمی خوب و مقبولی دارند، حتماً به فکر فراگیری زبان باشند.

برگردیم به بحث اصلی خودمان...

بحثی که ما در خدمت دوستان داشتیم، بحث پیرامون شبهات «تقیه» بود. وهابی ها می گفتند که ما در میان شیعه ها می بینیم که به ائمه خودشان مراجعاتی داشتند و سؤالاتی می پرسیدند و ائمه هم جوابهائی می دادند. ولی چون ائمه از یادشان می رفت که چه جواب داده اند، بعد از چند سال وقتی همان سؤالات از ایشان پرسیده می شد، جواب دیگری می دادند. وقتی تناقضی در میان گفته های ائمه پیدا می شد، شیعیان برای رهائی از این تناقضات، و همچنین برای حفظ جایگاه ائمه، آمدند و گفتند که یکی از جوابهائی که ائمه دادند و با جواب دیگر در تضاد بوده، با محوریت تقیه مطرح شده است!

لذا وهابیت معتقد است که اساساً مسئله تقیه شیعه، برای حل اقوال متضاد ائمه تأسیس شده است. در همین راستا روایاتی را هم مطرح کرده بودند که به ظاهر با یکدیگر متناقض بودند و ما در جلسات گذشته به بخشی از این روایات مورد اشاره وهابیت اشاره کردیم. مخصوصاً روایتی که از آقای «نوبختی» از «ملل و نحل» شهرستانی نقل کرده بودند که:

«قال سليمان بن جرير: انّ أئمة الرافضة قد وضعوا مقالتين لشيعتهم، لا يظهر أحد قط عليهم، احداهما بالقول بالبداء، والثانية التقيّة، فكل ما أرادوا تكلموا به، فاذا قيل لهم في ذلك انّه ليس بحق، و ظهر لهم البطلان، قالوا: انّما قلناه تقيّة و فعلناه تقيّة.»

سلیمان بن جریر گفته است: امامان شیعه، دو گفتار را برای شیعیان تدوین نموده اند که هرگز بر شیعیان آشکار نمی شود. یکی از آنها قائل شده به بداء است و دیگری هم تقیه است. شیعیان هر گاه سخن می گویند، و ثابت می شود که آن سخن حقیقت نداشته و بطلان آن نیز بر ایشان آشکار می شود، می گویند ما آن را از روی تقیه گفتیم! و یا اگر کاری را انجام بدهند که با عقاید خودشان نسازد، می گویند از روی تقیه انجام دادیم!

الملل والنحل شهرستاني، ج1، ص160

«احسان الهی ظهیر» یکی از وهابی های سرشناس پاکستان بود که ده، دوازده جلد کتاب علیه شیعه نوشته و در آخر هم ترور شد. علامه امینی در کتاب «الغدیر» در جلد ششم یا هفتم، بعضی از مقالات فاسد این آقا را مفصل جواب داده است.

«احسان الهی ظهیر» در مورد مسئله تقیه می نویسد:

«من أمثلة الروايات المتناقضة التي اضطرت الشيعة إلى القول بالتقيّة ما روى الكشي بسنده عن شعيب بن يعقوب قال: سألت أبا الحسن عليه‏السلام عن رجل تزوج امرأة و لها زوج و لم يعلم؟ قال: ترجم المرأة و ليس على الرجل شيء إذا لم يعلم، فذكرت ذلك لأبي بصير المرادي قال (يعني أبا بصير ): قال لي واللّه‏ جعفر ترجم المرأة و يجلد الحد، قال: فضرب بيده على صدره يحكها: أظن صاحبنا ما تكامل علمه.

روایات متناقضی که شیعه را وادار کرده است به قائل شده به تقیه، روایتی است از کشی که به سند خود از شعیب بن یعقوب نقل کرده است که گفته: از امام کاظم سؤال کردم در مورد مردی که با زنی ازدواج کرده، در حالی که او شوهر داشته است ولی او نمی دانست. حکمش چیست؟ امام گفت: زن سنگسار می شود ولی بر مرد چون نمی دانست، چیزی نیست. شعیب می گوید: من این نظر امام را به ابوبصیر مرادی نقل کردم. او گفت: به خدا قسم که امام صادق به من گفت زن سنگسار می شود و مرد حد می خورد. ابوبصیر از شدت ناراحتی دست بر سینه خود زد و گفت: گمان می کنم که علم امام کاظم هنوز کامل نشده است!

الشيعة و السنة، ص 152 ـ 153

روایتی که «احسان الهی ظهیر» به آن اشاره می کند در «رجال کشی» است، در جلد اول، صفحه 402.

ما در جلسات گذشته – در جلسه هفدهم   16/ 08/94 - مفصل این مسئله را جواب دادیم و گفتیم که اولاً این روایت ضعیف است و ثانیاً شخصیت ابوبصیر، یک شخصیت مخدوش و ضعیف است.

قبلاً عرض کردیم که در این سی، چهل سال اخیر، روش وهابی ها برای مقابله با شیعه تغییر کرده و مثل علامه امینی و مرحوم میرحامد حسین و یا علامه حلی و دیگران، که می رفتند از کتب اهل سنت و وهابیت، برای حقانیت مکتب تشیع و بطلان عقیده اهل سنت و وهابیت استفاده می کردند؛ اینها هم یاد گرفتند و آمدند کتابهای شیعه را مطالعه کردند و یک سری روایاتی را که به نظرشان می توانستند بر علیه شیعه استفاده کنند، جمع آوری کردند و به رخ شیعه کشیدند. دوستان اگر کتاب «نقد غفاری» ما را مطالعه بکنند، ما شاید بالای سیصد، چهارصد روایت را که آقای دکتری غفاری آمده و استدلال کرده، جواب دادیم.

اولین و بهترین جواب از یک روایت استدلال شده!

 اولین جوابی را هم که ما دادیم، بررسی سندی روایتها بوده است. وقتی ما ثابت کردیم که روایت ضعیف است و معتبر نیست، استدلال به روایت ضعیف در نزد قومی، علیه قوم دیگر، خلاف عقل و منطق است. و خلاف منهج علمی است. قبلاً عرض کردیم که «ابن حزم» در این زمینه می گوید:

«لَا معنى لاحتجاجنا عَلَيْهِم برواياتنا فهم لَا يصدقونا وَ لَا معنى لاحتجاجهم علينا بروياتهم فَنحْن لَا نصدقها وَ إِنَّمَا يجب أَن يحْتَج الْخُصُوم بَعضهم على بعض بِمَا يصدقهُ الَّذِي تُقَام عَلَيْهِ الْحجَّة بِهِ»

معنا ندارد که ما با روایات خودمان بر شیعه احتجاج کنیم. زیرا ایشان نخواهند پذیرفت. و همچنین معنا ندارد که شیعه با روایات خودشان بر ما احتجاج کنند، زیرا ما نمی پذیریم. همانا لازم است که دو طرف مقابل هم، با ادله ای که طرف مقابلش قبول دارد، احتجاج بکند.

الفصل في الملل و الأهواء و النحل، ابن حزم آندلسی، ج4، ص 78

لذا مرحوم آقای خوئی، سه اشکال اساسی بر این روایت داشتند. «علی بن محمد» ثقه نیست! «محمد بن احمد» مجهول است! «محمد بن حسن» هم غیر ثقه است! یک روایتی که سه اشکال سندی دارد، آقایان دارند به آن استدلال می کنند.

در ادامه جواب از این روایت، کلام تند مرحوم مجلسی را نیز بیان کردیم.مرحوم مجلسی به شدت از ابوبصیر ناراحت می شود و لذا با تندی می گوید:

«فالظاهر أن هذا الأعمى لم‏ يفهم‏ كلام‏ الصادق‏ عليه السلام و اشتبه عليه‏»

ظاهراً این فرد نابینا، کلام امام صادق را نفهمیده است. و امر بر او مشتبه شده است.

روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه (ط - القديمة)، ج‏10، ص13

بر فرض صحت روایت، بیان حد شاید برای این بود که امام می دانست این مرد، شوهر دارد. و با علم اینکه شوهر دارد با او ازدواج کرده است. لذا باید این فرد چون که می دانسته، باید حد زنا بخورد.

علامه اصفهانی نیز، در شرح «وافی» مرحوم فیض، تعبیر تندی نسبت به کلام ابوبصیر دارد و می نویسد:

«قوله «ما أظن صاحبنا تكامل عمله» هذا يدلّ على تخليط في‏ أبي‏ بصير و ضعف عقل»

این کلام ابوبصیر که گفته: «گمان نمی کنم که علم امام ما هنوز کامل شده باشد»؛ دلالت می کند بر این ابوبصیر مسائل را با یکدیگر قاطی کرده بود و عقلش ضعیف شده بود.

وافي، ج ‏15، ص 314

بحث دیگری که اینجا مطرح است و ما باید بررسی کنیم، افاضات «احسان الهی ظهیر» است. وی از وهابی های تندروی پاکستان بود، و آدم هتاکی هم بود و هتاکی های او از «فضل بن روزبهان» خیلی بیشتر بوده است، و در نهایت هم در پاکستان کشته شد و به درک رفت.

مرحوم علامه امینی در کتاب «الغدیر» در جلد ششم، به برخی از هتاکی های او جوابهای دندان شکنی داده است. من به دوستان توصیه می کنم که حتماً ملاحظه کنند.

یکی از دوستان ما نیز، دو سال قبل کتابی نوشت در نقد هتاکی های «احسان الهی ظهیر» به نام « الجواب الکبیر لإحسان الهی ظهیر» که در سه جلد چاپ شده است. البته ایشان مطالب زیادی از فایلهای ما در کتابش استفاده کرد که بدون اجازه ما هم بود. ولی ما گفتیم اشکال ندارد، شاید مردم کتاب ایشان را بخوانند و کتاب ما را نخوانند. مهم مطالب است که به دست مردم برسد. البته این کار بدون اجازه ایشان، دامن ایشان را گرفت و برخی مسائل برای ایشان پیش آمد.

گناه کردن، مانع رسیدن به هدف و مقصود است!

دوستان توجه داشته باشند که گناه کردن، مانع رسیدن به هدف و مقصود است. ما باید تلاش بکنیم که کارهای ما دقیق و منظم؛ و با محوریت دینی باشد. چون اگر در کارها گناه بیاید، شاید مواردی را جلو برویم و پیشرفتی داشته باشیم، ولی در یک جا به حد یقف می رسیم و به شکست و افتضاح می رسیم. یعنی کار برای خدای عالم، تا خالص نباشد، نمو نمی کند، رشد و نمو هم بکند، برکت نخواهد داشت. و نورانیتی نخواهد داشت.

والسلام علیکم و رحمة الله