وی صحیحتر و صوابتر خواهد بود، پس «صواب» به معنی کثیر المطابقه و «خطا» به معنی کثیر المغایره میباشد؛ مثلًا ما جسم را از دور کوچکتر میبینیم و به حسب حقیقت نیز کوچک

از طرف دیگر مسلک شک یک شکل و صورت معین ندارد، همواره در طول تاریخ فلسفه با اشکال متنوع ظاهر شده و هر کسی از یک راه مخصوص در گرداب شک افتاده است. چنانکه میدانیم راهی که مثلًا کانت پیش گرفت با راهی که «رولاتیویستها» یا راهی که شکاکان قدیم پیرهونی پیش گرفتند جدا بود و در عین حال همه یک صف واحد را از لحاظ شکاک بودن تشکیل میدهند.

ماتریالیسم دیالکتیک نیز از راه مادی بودن فکر و ادراک و نسبی بودن حقایق و از راههای دیگری که ذیلًا توضیح داده میشود در همان گرداب افتاده و دست و پا میزند.

مادیون روی نظریه مادی بودن فکر و آنکه «شناختن» و هر ادراکی ماوراء عمل اعصاب نیست طرز شناختن هر چیز را با نوع ساختمان اعصاب و مغز شخص شناسنده مربوط میدانند و میگویند چون نوع ساختمان اعصاب اشخاص با هم متفاوت است پس اقسام شناختنهای حقیقی نیز نسبت به اشخاص متفاوت خواهد بود.

دکتر ارانی در جزوه ماتریالیسم دیالکتیک صفحه 24 میگوید:

«نوع ساختمان سلسله عصبی به طرز مخصوصی در عمل شناختن مؤثر خواهد بود.

خود همین تأثیر، شناختن است. ما میدانیم اعصاب انسان و حیوانات دیگر به طرز