responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 5  صفحه : 54

میباشند، اما تصور ملَک و جنّ نیازمند به فکر است پس این تصورات نظری میباشند.

اما حقیقت این است که فرقی میان تصور حرارت و برودت و تصور جنّ و ملَک از این لحاظ نیست. حرارت و برودت همان اندازه احتیاج به فکر و تعریف دارند که جنّ و ملَک دارند. تفاوتی که میان حرارت و برودت و میان جنّ و ملک هست، در ناحیه تصدیق به وجود آنهاست. تصدیق به وجود حرارت و برودت نیازی به فکر ندارد، اما تصدیق به وجود جنّ و ملک نیازمند به فکر است.

تصورات بدیهی عبارت است از تصورات روشن و واضحی که هیچ گونه ابهام در آنها وجود نداشته باشد، بر خلاف تصورات نظری که احتیاج به تشریح و توضیح دارند [1].

اما تصدیقات: ذهن در قضاوت و حکم میان دو چیز گاهی نیازمند به دلیل است و گاهی بینیاز از دلیل است؛ یعنی گاهی تصور دو طرف نسبت کافی است که ذهن جزم و یقین به وجود یا عدم نسبت کند و گاهی کافی نیست، باید دلیلی در کار باشد تا ذهن میان دو طرف نسبت حکم کند.

مثلًا این که «5 از 4 بزرگتر است» نیازی به فکر و استدلال ندارد، و اما این که «225 15 15» نیازمند به فکر و استدلال است. همچنین این که «جمع میان نقیضین ممتنع است» از تصدیقات بدیهی است، و اما این که «ابعاد جهان آیا متناهی یا نامتناهی است؟» نظری است.


[1]. ما در پاورقیهای جلد دوم اصول فلسفه این مطلب را بحث کردهایم که چگونه است که بعضی تصورات خالی از ابهام و پیچیدگی میباشند و بعضی دیگر دارای نوعی ابهام هستند. در آنجا ثابت کردهایم که علت این امر، بساطت و ترکیب است. عناصر ذهنی بسیط، روشن و بدیهی هستند؛ عناصر ذهنی مرکب، نظری و نیازمند به تعریف میباشند. تصورات بدیهی مثل تصور وجود و عدم و وجوب و امکان و امتناع؛ اما تصورات نظری مانند تصور انسان و حیوان و حرارت و برودت، و مانند تصور مثلث و مربع و غیره.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 5  صفحه : 54
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست