نظری اجمالی به سیر فلسفه در اسلام

از ورود فلسفه به جهان اسلام در حدود دوازده قرن میگذرد و در حقیقت دوازده قرن است که مسلمین دارای نوعی حیات علمی هستند که از آن به «حیات فلسفی» میتوانیم تعبیر کنیم.

حیات تعقلی مسلمین مقارن است با ظهور اسلام و تشکیل جامعه اسلامی. قرآن کریم تکیه فراوانی به حیات تعقلی دارد و خود پارهای استدلالات قیاسی و منطقی به کار برده است. در کلمات مأثوره از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و بالخصوص در آثار مرویه از علی علیه السلام بحثهای تعقلی دقیق و عمیق فراوان است و جداگانه باید درباره آنها بحث شود. متکلمین اسلامی، قبل از آنکه کتب فلسفی ترجمه شود، به یک سلسله بحثهای تعقلی و استدلالی پرداختند. علیهذا حیات عقلی مسلمین سابقه طولانیتری دارد و چهارده قرن از آن میگذرد. آنچه دو قرن با ظهور اسلام فاصله دارد نوعی خاص از حیات تعقلی است که ما آن را «حیات فلسفی» مینامیم و با ترجمه آثار یونانی و اسکندرانی آغاز شد.

دوره ترجمه دیری نپایید. ترجمهها متعلق است به قرون دوم و سوم و چهارم هجری. اوج ترجمه در قرن سوم است. از همان قرن سوم دوره تألیف و تصنیف و تحقیق به وسیله مسلمین آغاز گشت. اولین فیلسوف اسلامی که آثار و تألیفات زیادی دارد و ابن الندیم در الفهرست به تفصیل از آنها یاد کرده است یعقوب بن اسحاق کندی