درس پانزدهم : ارزش قیاس (3)

در درس پیش ایرادهایی را که بر مفید بودن منطق ارسطویی گرفتهاند ذکر کردیم.

اکنون ایرادهایی را که بر درستی آن گرفته و آن را پوچ و باطل و غلط دانستهاند به ترتیب ذکر میکنیم. البته یادآوری میکنیم که در اینجا هر چند لازم میدانیم اکثریت قریب به اتفاق آن ایرادها را برای روشن شدن ذهن دانشجویان عزیز- که از هم اکنون بدانند چه حملاتی به منطق ارسطویی شده است- ذکر نماییم، اما در اینجا فقط به پاسخ بعضی از آنها مبادرت میکنیم، زیرا پاسخ بعضی دیگر نیازمند به دانستن فلسفه است، ناچار در فلسفه باید به سراغ آنها برویم.

1. ارزش منطق بسته به ارزش قیاس است، زیرا قواعد درست قیاس کردن را بیان میکند. عمده قیاسات اقترانی است و در قیاسات اقترانی که به چهار شکل صورت میگیرد، عمده شکل اول است زیرا سه شکل دیگر متّکی به این شکل میباشند. شکل اول که پایه اوّلی و رکن رکین منطق است، دور است و باطل. پس علم منطق از اساس باطل است.

بیان مطلب این است: هنگامی که در «شکل اول» مثلًا میگوییم:

«هر انسان حیوان است» (صغری)

«هر حیوان جسم است» (کبری)