وسط آیات دیگر به طوری که نمیشود گفت دنباله ماقبل یا مقدمه مابعد است، بلکه مطلب دیگری است. در اینجا نیز قرائن خود آیه و نقلهای شیعه و سنی همه از همین مطلب حکایت میکنند، ولی این آیه را نیز قرآن در وسط مطالبی قرار داده که به آنها مربوط نیست. حال رمز این کار چیست؟

این باید یک رمزی داشته باشد.

رمز این مسأله

رمزی که برای این کار هست، هم از اشاره خود آیه قرآن استفاده میشود و هم در روایات ائمه ما به همین مطلب اشاره شده است و آن این است که در میان تمام دستورات اسلامی هیچ دستوری نبوده است مثل امامت امیرالمؤمنین و خصوصیت خاندان پیغمبر که اینهمه کم شانس اجرا داشته باشد، به این معنا که به دلیل تعصّباتی که در عمق روح مردم عرب وجود داشت، آمادگی بسیار کمی برای این مطلب به چشم میخورد. با اینکه به پیغمبر اکرم راجع به امیرالمؤمنین دستور میرسید، حضرت همیشه این بیم و نگرانی را داشت که اگر بگوید، منافقینی که قرآن پیوسته از آنها نام میبرد میگویند ببینید!- به اصطلاح معروف- دارد برای خانواده خودش نان میپزد. در صورتی که رسم و شیوه پیغمبر صلی الله علیه و آله در زندگی این بود که در هیچ موردی برای خودش اختصاص قائل نمیشد و اخلاقش این بود و دستور اسلام هم همین بود که فوقالعاده اجتناب داشت از اینکه میان خودش و دیگران امتیاز قائل بشود و همین جهت عامل بسیار بزرگی بود برای موفقیت پیغمبر اکرم.

این مسأله، امر و دستور خدا بود اما پیغمبر صلی الله علیه و آله میدانست که اگر آن را بیان کند عدهای ضعیفالایمان که همیشه بودهاند خواهند گفت ببینید! دارد برای خودش امتیاز درست میکند. در آیه الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ دیدیم که قبلش این بود: الْیوْمَ یئِسَ الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ دِینِکمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ میگوید دیگر کافران امیدی به این دین ندارند یعنی آنها دیگر از اینکه از آن راهی که بر علیه اسلام مبارزه میکردند بتوانند بر این دین پیروز شوند مأیوسند، فهمیدند که دیگر کارشان پیش نمیرود فَلا تَخْشَوْهُمْ دیگر از ناحیه کافران نگرانی نداشته باشید وَ اخْشَوْنِ ولی از من بیم داشته باشید، که عرض کردم مقصود این است که بیم داشته باشید زیرا اگر در داخلتان خراب بشوید، به حکم سنتی که من دارم که هر قومی چنانچه [در جهت فساد] تغییر کند من هم نعمت خویش را از آنها سلب میکنم، [نعمت اسلام را از شما سلب مینمایم.] در اینجا وَ اخْشَوْنِ کنایه است از اینکه از خودتان بترسید؛ از من بترسید از باب اینکه از خودتان بترسید؛ یعنی بیم از داخل است، دیگر از خارج بیمی نیست. از طرفی هم میدانیم که این آیه در سوره مائده است و سوره مائده آخرین سورهای است که بر پیغمبر نازل شده یعنی این آیه در همان دو سه ماه آخر عمر