بیان شیعه

1. از جنبه تاریخی

شیعه در اینجا یک بیانی دارد که مدعی است هم مضمون آیات، آن را تأیید میکند و هم تاریخ.

پس مطلب در دو قسمت باید بحث شود، یکی اینکه مضمون آیات تأیید میکند و دیگر اینکه تاریخ تأیید میکند.

اگر بخواهم قسمت دوم را بحث کنم یک مسأله تاریخی خیلی مفصلی است. اغلب کتابهایی که در این مورد نوشتهاند بیشتر روی این جهت تکیه کردهاند که از جنبه تاریخی و از جنبه حدیثی ثابت کنند که آیه الْیوْمَ یئِسَ الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ دِینِکمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دِیناً در غدیرخم نازل شده است. کتاب الغدیر همین مطلب را ثابت میکند. گذشته از کتب حدیث، در مورد مورخین هم همین طور است. قدیمترین کتاب تاریخی اسلام از کتابهای تاریخ عمومی اسلامی و از معتبرترین کتابهای تاریخ اسلامی که شیعه و سنی آن را معتبر میشمارند کتاب تاریخ یعقوبی است. مرحوم دکتر آیتی هر دو جلد این کتاب را ترجمه کردهاند. کتاب بسیار متقنی است و در اوایل قرن سوم هجری نوشته شده است.

ظاهراً بعد از زمان مأمون و حدود زمان متوکل نوشته شده. این کتاب که فقط کتاب تاریخی است و حدیثی نیست، از آن کتابهایی است که داستان غدیر خم را نوشته است. کتابهای دیگری- که آنها را هم اهل تسنن نوشتهاند- نیز حادثه غدیرخم را ذکر کردهاند.

نقل روایت این است که پیغمبر اکرم در بازگشت از حجةالوداع [1] هنگامی که به غدیر خم که نزدیک جُحفه [2] است رسیدند، قافله را متوقف و اعلام کردند که میخواهم درباره موضوعی با