است و ... فعلًا نمیخواهیم این بحث را مطرح کنیم چون این مسأله مورد اختلاف ما و سنّیها نیست. اختلاف تشیع و تسنن در آن دو مسأله اول است؛ یکی مسألهای که ما اسمش را امامت در بیان احکام دین میگذاریم، و دیگر امامت به معنی زعامت مسلمین.

اهمیت حدیث ثقلین

راجع به مسأله امامت، از حدیث انّی تارِک فیکمُ الثَّقَلَین غافل نشوید. اگر با یکی از علما یا غیر علمای اهل تسنن روبرو شدید، بگویید آیا پیغمبر چنین جملهای را فرمود یا نه؟ اگر بگوید نه، میتوان چندین کتاب از خودشان جلویش گذاشت. میبینید اصلًا علمای اهل تسنن نمیتوانند در [وجود و صحت] چنین حدیثی اختلاف داشته باشند و ندارند [1]. بعد بگویید اینکه پیغمبر قرآن را به عنوان یک مرجع و عترت را به عنوان مرجع دیگر معین کرده، عترت چه کسانی هستند؟ آنها اصلًا فرقی میان عترت پیغمبر و غیر عترت پیغمبر قائل نیستند بلکه آنچه که از صحابه و غیر صحابه نقل میکنند، از غیر علی علیه السلام بیشتر نقل کردهاند تا از علی علیه السلام. از علی علیه السلام گاهی به عنوان یک راوی نقل میکنند نه به عنوان یک مرجع.

حدیث غدیر

گفتیم علاوه بر اینکه هرکس که مرجع دین است، زعیم دین هم باید همو باشد، در مسأله زعامت هم پیغمبر تصریح کرده است. یک نمونه آن حدیث غدیر است که پیغمبر اکرم آن را در غدیر خم و در حجّةالوداع فرمودند. حجّةالوداع آخرین حج پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله است و شاید ایشان بعد از فتح مکه یک حج بیشتر نکردند، البته قبل از حجّةالوداع حج عمره کرده بودند. رسول اکرم صلای عام دادند و مخصوصاً مردم را دعوت کردند که به این حج بیایند. همه را جمع کردند و بعد در مواقع مختلف، در مسجدالحرام، در عرفات، در منی و بیرون منی، در غدیرخم و در جاهای دیگر خطابههای عمومی خود را القاء کردند. از جمله در غدیرخم بعد از آنکه جا به جا مطالبی را فرموده بود، مطلبی را به عنوان آخرین قسمت با بیان شدیدی ذکر نمود. به نظر من فلسفه اینکه