سادگی نیست. از نظر مجموع آنچه که ما در شیعه میبینیم، این مسأله که خلافت علی علیه السلام و سایر ائمه علیهمالسلام تنصیصی بوده است، فرع بر یک مسأله دیگر است که آن مسأله اساسیتر از این مسأله است.

در اینجا سؤالی مطرح میشود و آن اینکه ائمه علیهمالسلام دوازده نفر بیشتر نبودند؛ بعد از دوازده امام تکلیف حکومت چیست؟ فرض کنیم همانطور که پیغمبر اکرم علی علیه السلام را تعیین فرمود حضرت امیر حاکم میشد، بعد امام حسن علیه السلام و بعد امام حسین علیه السلام تا میرسید به حضرت حجّت علیه السلام. در این صورت قهراً براساس فلسفهای که ما شیعیان در این باب داریم، موجبی هم برای غیبت امام زمان در کار نبود؛ ایشان هم مثل پدرانشان یک عمر کوتاهی میکردند و از دنیا میرفتند. بعد از ایشان چطور؟ آیا امامها از دوازدهتا بیشتر میشدند؟ نه. پس باید مسأله دیگری در میان مردم باشد: مسأله حکومت به شکل عادی، در همین وضعی که الآن موجود است.

حضرت حجّت در زمان غیبت که نمیتوانند زمامدار مسلمین باشند. باز مسأله زمامداری و حکومت دنیاوی سر جای خودش هست.

حکومت یکی از شاخه های امامت است

ما هرگز نباید چنین اشتباهی را مرتکب شویم که تا مسأله امامت در شیعه مطرح شد بگوییم یعنی مسأله حکومت، که در نتیجه مسأله به شکل خیلی سادهای باشد و این فروعی که برایش پیدا شده است پیدا شود و بگوییم حالا که فقط مسأله حکومت و اینکه چه کسی حاکم باشد مطرح است، آیا آن کسی که میخواهد حاکم باشد حتماً باید از همه افضل باشد؛ یا نه، ممکن است کسی که حاکم میشود افضل نسبی باشد نه افضل واقعی؛ یعنی از نظر سیاستمداری و اداره امور ا لْیق از دیگران باشد ولو اینکه از جنبههای دیگر خیلی پستتر است، مدیر و سیاستمدار خوبی باشد و خائن نباشد؛ آیا معصوم هم باشد یا نه؟ چه لزومی دارد؟! نماز شبخوان هم باشد یا نه؟ چه لزومی دارد؟! مسائل فقهی را هم بداند یا نه؟ چه لزومی دارد که بداند؟! در این مسائل به دیگران رجوع میکند. یک افضلیت نسبی کافی است. این، تابع آن است که ما این مسأله را فقط در سطح حکومت، و کوچک گرفتیم. و این، اشتباه بسیار بزرگی است که احیاناً قدما (بعضی از متکلمین) هم گاهی چنین اشتباهی را مرتکب میشدند. امروز این اشتباه خیلی تکرار میشود؛ تا میگویند امامت، متوجه مسأله حکومت میشوند در حالی که مسأله حکومت از فروع و یکی از شاخههای خیلی کوچک مسأله امامت است و ایندو را نباید با یکدیگر مخلوط کرد. پس مسأله امامت چیست؟