امامت و بیان دین بعد از پیغمبر صلی الله علیه و آله

در جلسه قبل مسأله امامت را از جنبههای مختلف تشریح و تشقیق کردیم و عرض کردیم که این جنبههای مختلف کاملًا باید مشخص بشود و تا اینها مشخص نشود ما نمیتوانیم این مسأله را به خوبی طرح و بحث کنیم. گفتیم یک مسأله در باب امامت، مسأله حکومت است؛ یعنی تکلیف حکومت، بعد از پیغمبر صلی الله علیه و آله چیست؟ آیا به عهده خود مردم است و این مردم هستند که باید حاکم در میان خودشان را انتخاب کنند و یا اینکه پیغمبر حاکم در میان مردم برای بعد از خودش را تعیین کرده است؟ چون اخیراً مسأله را به این شکل طرح میکنند، قهراً اذهان در ابتدا متوجه نظریه اهل تسنن میشود یعنی این طور فکر میکنند که نظر آنها عادیتر و طبیعیتر است.

طرح غلط مسأله

مطلب را این طور طرح میکنند که ما مسألهای داریم به نام حکومت؛ میخواهیم ببینیم تکلیف حکومت از نظر اسلام چیست؟ آیا موروثی و تنصیصی است که هر حاکمی حاکم بعدی را تنصیص و تعیین کند و مردم هم هیچ حق دخالتی در امر حکومت نداشته باشند؟ پیغمبر صلی الله علیه و آله یک شخص معین را تعیین کرد و او هم شخص معینی را برای بعد از خودش تعیین کرد و او هم کس دیگر را، و تا دامنه قیامت تکلیف امر حکومت این است که همیشه تعیینی و تنصیصی است، و قهراً این امر اختصاص به ائمه ندارد چون ائمه دوازده نفرند و این تعداد مطابق معتقدات شیعه نه قابل بیشتر شدن است و نه قابل کمتر شدن. طبق این سخن، قانون کلی در باب حکومت از نظر اسلام این است که پیغمبر- که حاکم بود- باید حاکم بعد از خودش را تعیین کند، او هم حاکم بعد از خودش