responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 613

میخواهند جراحی کنند و میخواهند احساس درد نکند، به جای اینکه داروی مخدر به کار ببرند، به او فرمان میدهند که درد نکش! فرمان که میدهند، دیگر درد نمیکشد. این، نهایت تسلط روح بر بدن یا نهایت تسلط امور روحی بر امور بدنی است یا- به قول ایشان- نهایت تسلط اراده است بر ماده و انرژی.

طرح دو سؤال

ما در اینجا از ایشان فقط دو سؤال میکنیم. یکی اینکه آن چیزی که شما اراده و روح [1] مینامید، آن چیزی که شما خودتان تصریح میکنید که غیر از ماده و انرژی است و تصریح میکنید که جا ندارد و در هیچ عضوی جا نگرفته و نمیشود گفت در فلان سلول مغز است، آیا آن حقیقتْ خودآگاه است یا خودآگاه نیست؟ در انسان یک خودآگاهی وجود دارد، ما یک موجود خودآگاه هستیم. آیا خودآگاهی ما مربوط به عنصر مادی است یا مربوط به انرژیهای بدن ماست و یا متعلق به عنصر سوم است؟ و آیا شما میتوانید بگویید آن عنصر سوم خودآگاه نیست؛ یعنی آیا میتوانید بگویید همان که تلقین میپذیرد و همان که با پذیرش تلقین بر ماده مسلط میشود، خودش خودآگاه نیست؟ ایشان اسمی از مسأله خودآگاهی نبردهاند.

سؤال دوم ما این است: آیا آن چیزی که شما میگویید عنصر سوم (در کنار ماده و انرژی) و میگویید من عنداللَّه آمده است و با ابعاد دیگر وجود انسان فرق دارد، با مردن باقی میماند یا معدوم میشود؟ شما که به قرآن استدلال میکنید، آیا قرآن درباره هرچه که آن را من عند اللَّه تعبیر میکند قائل به بقاء نیست؟ آیا قرآن نمیگوید: ما عِنْدَکمْ ینْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باقٍ [2]؟ (آنچه که نزد شماست [3] فانی میشود و هرچه که در نزد خداست و جنبه عنداللّهی دارد از بین نمیرود.) مگر دیگران که میگویند «روحِ مجرد» [چه منظوری دارند؟] اصلا مجرد یعنی چه؟ مجرد یعنی چیزی که از ابعاد مادی و از خواص ماده، مجرد است. اگر بپرسیم خود آن در ذات خودش متغیر و متحول است؟ میگویید نه. اگر بگوییم ابعاد مادی دارد؟ میگویید نه. خوب، «مجرد است» هم یعنی اینها را ندارد، یعنی مجرد از این نقائص است. شما که میگویید جا ندارد، یعنی مجرد از جاست. معنی تجرد همین است و چیز دیگری نیست. اگر شما برای آن، خودآگاهی قائل باشید- که خیال نمیکنم انکار کنید- و بقاء هم برایش قائل باشید، صد درصد همان حرف آنها [4] را زدهاید و اگر هم


[1]. اراده و روح در اصطلاح قرآن، نه در اصطلاح دیگران (به قول ایشان).

[2]. نحل/ 96.

[3]. یعنی آنچه که ما در عالم طبیعت و عالم تغیر میبینیم که دائما کهنه میشوند و از بین میروند.

[4]. [یعنی قائلین به وجود روح مجرد]

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 613
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست