responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 610

نیست؛ همین قدر عرض میکنیم که از نظر ما نمیشود تردید کرد و گفت مسأله روح به این شکل، بعدها که تمدن اسلامی نضج گرفت و افکار ملتهای دیگر در میان مسلمین رواج پیدا کرد، مطرح شد. بعضی میگویند پس از آنکه فلسفه یونان در اواخر قرن دوم و بالخصوص در قرن سوم در میان مسلمین پیدا شد، فکر روح- به این معنا که در انسان روحی هست که بعد از مردن از بدن خارج میشود و باقی میماند- پدید آمد.

مثلا نماز میت یک چیزی است که در قرن دوم و سوم اختراع نشده، در صدر اسلام، شیعه و سنی آن را با واجبات و مستحباتش بارها میخواندهاند. در نماز میت، قبل از آخرین تکبیرش آنجا که درباره میت دعا میکنیم با این جمله شروع میشود: اللَّهُمَّ انَّ هذَا الْمُسَجّی قُدّامَنا عَبْدُک وَ ابْنُ عَبْدِک نَزَلَ بِک وَ انْتَ خَیرُ مَنْزولٍ بِهِ ... اللَّهُمَّ انَّک قَبَضْتَ روحَهُ الَیک فَقَدِ احْتاجَ الی رَحْمَتِک وَ انْتَ غَنِی عَنْ عَذابِهِ. اللَّهُمَّ انْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فی احْسانِهِ وَ انْ کانَ مُسیئاً فَتَجاوَزْ عَنْ سَیئاتِهِ. «خدایا تو روح این میت را به سوی خودت قبض کردهای و اکنون او نیازمند به رحمت توست و تو از عذاب او بینیازی.» غرضم جمله اوّلش است: «خدایا تو روح او را قبض کردی». ما از صدر اسلام تا امروز، هر مردهای که داشتهایم، این جزء دعاهای مستحبی است که برایش خوانده میشده است [1]. بگذریم از مسائلی از قبیل سؤال عالم قبر و ... چون هریک از آنها را به تنهایی ممکن است کسی مورد مناقشه قرار بدهد ولی در مجموعش نمیشود مناقشه کرد. دیگر من بیش از این راجع به اخبار و احادیث بحث نمیکنم. لازم میدانستم که برایتان قسمتهایی از نهجالبلاغه را عرض کرده باشم.

روح در کتاب « راه طی شده » و « ذرّه بی انتها »

حال برویم دنبال بحثی که در جلسه گذشته کردیم. در جلسه گذشته عرض کردم که جناب آقای مهندس بازرگان با اینکه در چندین کتابشان که من خواندهام [2] مثل راه طیشده یا مسأله وحی، مسأله روح را انکار میکنند و مدعی هستند اینکه انسان دارای روح مجرد است یک فکر یونانی است که وارد عالم اسلام شده است و در متن اسلام چنین چیزی وجود نداشته است، ولی خود ایشان در کتاب ذرّه بیانتها- که به عقیده من، هم بهترین کتاب آقای مهندس بازرگان است و هم یکی از کتابهای نفیسی است که در عصر ما نوشته شده است؛ بسیار کتاب نفیسی است و خیلی عالی است- خوشبختانه از راهی رفتهاند [3] که با اینکه مدعی هستند که نمیخواهند روح مجرد را


[1]. اینکه میگویم «هر مردهای»، [نه اینکه برای همه اموات خوانده میشود،] چون این جزء دعاهای مستحباست و برای بسیاری از اموات به همان واجباتش قناعت میشود.

[2]. و شاید در بعضی کتابهایشان هم که من نخواندهام.

[3]. نمیخواهم بگویم این راه را از کسی تقلید کردهاند، واقعا نشان میدهد که خودشان رفتهاند.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 610
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست