responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 587

عمده این است که باید بحث کنیم که به چه بیانی اگر بازگشت اشیاء به سوی خدا نباشد، خلقت عبث و باطل و بیهوده است. ممکن است کسی بگوید: «نه، ما قبول داریم که خدا هست و خدا عالم را خلق کرده، ولی آخر و نهایت خلقت همین است که الآن میبینیم؛ بنای عالم بر این است که اشیائی بیایند و بعد معدوم و نیست شوند و به کلی از صفحه عالم محو شوند و باز اشیاء دیگری بیایند و اشیاء دیگری و ... (چه به این شکل بگوییم که اشیاء به تمام معنا معدوم میشوند و اشیاء دیگری میآیند یا بگوییم شکل و صورت اشیاء معدوم میشود ولی ماده و پایه اشیاء ثابت است. به هرحال دیگر مسأله معاد و بازگشت به سوی خدا نیست و این اشیاء همه موقتی هستند).

چرا اگر همین گیاهها و جمادها و حیوانها و انسانها یک مدت محدودی موجود باشند خلقت لغو است؟»

مسلّما این مبحث به همان مبحث معروف «غایت» مربوط میشود. این که قرآن میگوید اگر بازگشت به سوی خدا نباشد خلقت عبث است، میخواهد بگوید اگر این غایت وجود نداشته باشد [خلقت عبث است [1].] معاد غایت خلقت است؛ این، به سوی اوست و اگر او نباشد، این یک مقدمهای است که نتیجه ندارد. طرز بیانْ این است. حالا من یک بحث مختصری راجع به مسأله غایت میکنم تا ببینیم چگونه به حل این مشکل میرسیم.

غایت

اگر گفتیم شیئی غایت شیء دیگر است، مثلا اگر گفتیم «ب» غایت «الف» است، معنایش این است که «الف» برای «ب» است و یا معنی دقیقترش این است که «الف» به سوی «ب» است؛ یعنی اصلا حقیقت و واقعیت «الف» این است که به سوی «ب» است؛ یعنی تمامیت «الف» به «ب» است، «ب» باید باشد تا «الف» تمام شود، «ب» متمّم «الف» است.

غایت فاعل

در باب غایت، گاهی غایت را به فاعل نسبت میدهند و گاهی به فعل. وقتی غایت را به فاعل نسبت میدهیم معنایش این است که انگیزه فاعل از فعل خودش چیست. مثل اینکه ما در کارهای


[1]. از خود آیات قرآن هم میشود این مطلب را فهمید.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 587
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست