responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 549

فاصله مردن تا قیامت

قبل از آنکه راجع به قیامت کبری صحبت کنیم، مسأله دیگری را باید رسیدگی کنیم و آن این است:

در فاصله مردن تا قیامت کبری (که معلوم نیست چقدر طول خواهد کشید، شاید میلیاردها سال طول بکشد و شاید هم مثلا هزارسال بعد تمام بشود [1]) وضع چیست؟ آیا در این فاصله آن کسی که مرده، واقعا مرده؟ (همین طور که ما به حسب زندگی حسی دنیایی میگوییم). یعنی آیا مثل این است که در یک خواب خیلی عمیق و در یک سکوت و بیخبری مطلق فرو میرود و هست تا در قیامت محشور شود؟ یا نه، در فاصله این مردن تا قیامت هم وضعی دارد که آن وضع هم نوعی زندگی است؟ از قرآن چه استفاده میشود؟ آیا قرآن در اینجا سکوت کرده است یا نظری دارد و اگر نظری دارد نظرش چیست؟

اگر ما وضع فاصله مردن تا قیامت را بدانیم، اولا خودش جزء عوالم بعد از مرگ است و ثانیا مسلّما تا اندازه زیادی میتواند قرینه باشد برای وضع خود قیامت.

اینجا طبعا این مسأله پیش میآید که از نظر قرآن تفسیر مردن چیست. اگر ما باشیم و همین اطلاعات ظاهر و محسوسی که درباره انسانها داریم (یا اطلاعاتی که یک پزشک درباره انسان دارد)، «انسان میمیرد» یعنی دستگاهی که کار میکرد و سالم بود و گاهی معیوب میشد و اصلاحش میکردند و به کار خودش ادامه میداد، این دستگاه آنچنان خراب میشود که دیگر درستشدنی نیست، ماشینی است که یکدفعه خراب میشود و دیگر بکلی متلاشی میشود؛ یا مثل یک مرکب طبیعی یا مرکب مصنوعی است که در لابراتوار یا در طبیعت تجزیه شود، که وقتی تجزیه شد هویت و شخصیت خودش را از دست داده و دیگر آن [مرکب] با آن شخصیتی که بود نیست (یا به تعبیر حکما فساد- به مفهوم مصطلح- رخ داده و این مرکب فاسد شده است). آیا ماهیت مرگ از نظر قرآن فساد و تباهی است (همچنان که مسلما از لحاظ جسد فساد و تباهی است) یا قرآن مردن را چیز دیگری تفسیر میکند؟

مرگ در منطق قرآن

مجموعا آنچه که ما از آیات قرآن میفهمیم این است که مردن در منطق قرآن تباهی و صرف خراب شدن و انهدام نیست، بلکه مردن انتقال است (قرآن خودِ مردن را میگوید انتقال و جدایی است [2]) و آن که میمیرد، در همان آن و لحظهای که میمیرد، از اینجا منتقل میشود به جای دیگر


[1]. عرض کردیم که مجهول است و نمیدانیم کی هست.

[2]. البته این، استنباط من است. حالا من آیات را میخوانم، ممکن است استنباط شما طور دیگری باشد وخوشوقت میشوم نظر خودتان را بگویید.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 549
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست