آیه دیگر:«وَ إِنْ مِنْ شَیءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ» [1] هر چیزی اصل و ریشهاش پیش ماست و ما آن را در این جهان نازل نمیکنیم- یعنی ایجاد نمیکنیم- مگر در یک قدر و اندازه معین.

معجزه، حکومت یک قانون بر قانون دیگر است

خلاصه حرف ایشان و حرف دیگران این است که هیچ معجزهای خارج از قانون واقعی طبیعت [2] نیست ولی توسل به آن قانون یعنی کشف آن قانون و تسلط بر آن قانون و استفاده کردن از آن قانون مقرون است به یک قدرت غیبی ماوراء الطبیعی. این مطلب احتیاج به توضیح دارد. من باید مطلب دیگری را که ایشان نگفتهاند توضیح بدهم تا مطلب روشن بشود [3]، مطلبی که اتفاقا آقای شریعتی آن را ذکر کردهاند ولی برای اثبات مدعاهای خودشان نه برای اثبات این مطلب، و آن این است:

در جهان فرق است میان نقض یک قانون و حکومت کردن یک قانون بر قانون دیگر. در مقام مثال (البته اینها تمثیل است) در قوانین اجتماعی و اعتباری، مثلا قانونی که مربوط به مالیات است، یک وقت شما میآیید این قانون را نقض میکنید یعنی اصلا عمل نمیکنید، خلافش رفتار میکنید، و یک وقت شما خلاف میکنید بدون اینکه این قانون را نقض کرده باشید بلکه از یک ماده قانونی دیگر واقعا استفاده میکنید. مثلا شما مؤسسهای تأسیس میکنید و میدانید که هر مؤسسهای، هر واحد حقوقی اگر دارایی داشته باشد گمرک چنین باید بدهد، مالیات چنان باید بدهد. ولی شما میدانید که اگر مؤسسهای به صورت یک مؤسسه خیریه در آمد، از گمرکات و مالیات معاف است.

بعد شما میآیید مؤسسهتان را به صورت یک مؤسسه خیریه در میآورید یعنی واقعا یک قسمت خیریه هم در آن قرار میدهید و اصلا از تحت این قانون خارج میشوید، خودتان را مشمول قانون دیگری میکنید.

حکومت یک قانون بر قانون دیگر غیر از مسأله نقض قانون است. برای این امر مثالی ذکر میکنند که مثال خوبی است: بدن انسان از نظر ترکیبات و تشکیلاتش قوانینی دارد. علم پزشکی تا