[ راههایی اثبات وجود خدا ]

راه فطرت

قرار شد در این جلسه راههایی را که برای اثبات وجود خدا ذکر شده است بیان کنیم. آنچه ما در جلسه گذشته گفتیم، بحث مقدماتی لازمی بود که بعد از چند جلسه که مسائلی را ذکر کردیم و مخصوصا به ایرادها و اشکالهایی که از طرف منکرین خدا ذکر شده است پرداختیم، اهمیت و ارزش آن بحث مقدماتی بهتر روشن خواهد شد.

برای اینکه مطلب درست روشن بشود [1]، میخواهیم راههایی را که برای اثبات وجود خدا ذکر شده، تقسیمبندی نسبتا جامع و کاملی بکنیم، و آنوقت معلوم میشود که چقدر در بیانات کسانی که برای اثبات خدا و توحید مطلب نوشتهاند و همچنین در بیانات کسانی که درباره انکار وجود خدا بحث کردهاند، تشویش و اضطراب و بینظمی وجود دارد.

تقسیم راههایی که برای اثبات وجود خدا ذکر شده

از نظر کلی سه راه- که باز بعضی از آن راهها منشعب میشود به راههای جزئیتری- درباره اثبات وجود خدا ذکر شده است (یا وجود دارد) که ما معتقدیم هرسه راه هم راههای درستی است. یک راه را ما راه روانی یا فطری مینامیم، راه دیگر را راه علمی یا شبه فلسفی مینامیم، و راه سوم راه فلسفی است.

. ما چون میخواهیم بحث مستوفایی کرده باشیم، خواهش میکنیم آقایان عجله به خرج ندهند.